Yeni bir araşdırma göstərir ki, 1300-cü illərin ortalarında Qərbi Avropa və Qərbi Aralıq dənizində əhalinin yarısını öldürən “Qara Ölüm” vəba pandemiyası 700 il sonra da sağlamlığımıza təsir edən genetik izlər buraxıb.

Yüzlərlə illik skeletlərin müayinələrində insanların vəba epidemiyasında sağ qalmasını təmin edən mutasiyalar aşkar edilmişdir.

Saytların yığılması

700 İL ƏVVƏL ƏVVƏLƏNƏN EPİDEMİYANIN GÜNÜZƏ TƏSİRİ

Amma bu mutasiyalar bu gün də insanlara təsir edən otoimmün xəstəliklərlə (immun sisteminin öz orqanizminə hücumu nəticəsində yaranan xəstəliklər) bağlıdır.

Qara Ölüm bəşər tarixinin ən mühüm, ölümcül və ən çıxılmaz anlarından biridir.

Pandemiyada 200 milyon insanın öldüyü təxmin edilir.

BÖYÜKDÜR Kİ, BİZİM TƏKAMÜLÜMÜMƏ TƏSİR ETDİ

Bu miqyaslı bir hadisənin insanın təkamülünü formalaşdıra biləcəyini düşünən elm adamları epidemiyadan əvvəl və sonra 206 skeleti araşdırdılar.

Tədqiqat çərçivəsində İngiltərənin paytaxtı Londonda vəba zamanı insanların basdırıldığı Şərqi Smitfilddən qalan qalıqlar və daha çox Danimarkadan gələn sümüklər araşdırılıb.

Nəticələri “Nature” elmi jurnalında dərc edilən araşdırmada ERAP2 adlı genin mutasiyalarına diqqət yetirilib.

Düzgün mutasiyaya malik olanların vəba epidemiyasında sağ qalma nisbətinin yüzdə 40 daha yüksək olduğu müəyyən edilmişdir.

Çikaqo Universitetinin professoru. Luis Barreiro, “Bu, çox böyük təsirdir. İnsan genomunda belə bir şey tapmaq çox təəccüblüdür” dedi.

ƏSAS GEN TAPILDI!

Genin işi işğalçı mikrobları parçalayacaq zülallar istehsal etmək və bu fraqmentləri immun sisteminə yönəltməkdir ki, düşmən daha effektiv şəkildə tanınsın və zərərsizləşdirilsin.

Genin yaxşı işləyən və heç bir iş görməyən versiyaları var. Valideynlərin hər birindən bir gen alınır.

Xoşbəxt olanlar yaxşı işləyən genləri valideynlərindən alırlar.

Bu mutasiyaların vəba epidemiyasından sağ çıxanların uşaqlarına keçdiyi zaman sürətlə yayıldığı bildirilir.

McMaster Universitetinin genetika professoru. Hendrik Poinar, “İki və ya üç nəsildə 10 faizlik dəyişiklik var. Bu, insanlarda indiyə qədər görülən ən güclü seçimdir” dedi.

MÜASİR TƏCRÜBƏLƏR NƏZƏRİYYƏNİ SÜBUTLADI

Tədqiqatın nəticələri Yersinia pestis vəba bakteriyasından istifadə etməklə aparılan müasir təcrübələrdə təsdiqlənib.

Qan nümunələrində yaxşı işləyən mutasiyaları olanların, olmayanlara nisbətən infeksiyaya daha davamlı olduğu aşkar edilmişdir.

prof. “Bu, petri qabında Qara Ölümü seyr etmək kimidir. Bu, göz açır”, – Poinar deyib.

Bu gün də vəbaya davamlı mutasiyalar Qara Ölüm zamanına nisbətən daha çox rast gəlinir.

Ancaq problem bu mutasiyaların Crohn xəstəliyi kimi xəstəliklərlə əlaqəli olmasıdır. Deməli, 700 il əvvəl əcdadlarımızın sağ qalmasına imkan verən mutasiya bu gün sağlamlığımıza ziyan vurur.

BAŞQA TARİXİ AMİLLƏR DNT-DƏNDİR

Müasir insan DNT-sinin faizi Neandertallarla əlaqəli əcdadlarımızdan gəlir və bu miras Covid də daxil olmaqla bir sıra xəstəliklərə cavab vermək qabiliyyətimizə təsir göstərir.

prof. Barriro deyir: “Bu yara izləri bu gün də xəstəliyə qarşı həssaslığımıza inanılmaz şəkildə təsir edir”.