ABŞ Senatında Qəzza etirazı
ABŞ Senatında Çərşənbə günü keçirilən iclasa Fələstindəki vəziyyətlə bağlı etiraz aksiyası damğa vurdu. ABŞ ordusunun keçmiş zabitlərindən polkovnik-leytenant Entoni Aquilar Vaşinqtondakı Senatın Xarici Əlaqələr Komitəsinin təsdiq iclasında ayağa qalxaraq, İsrailin Fələstin ərazisində törətdiyi soyqırımda Birləşmiş Ştatların şərik olduğunu bildirib və “Hazırda bu qurum soyqırımı maliyyələşdirir” deyib.
“Hamınız soyqırımın şərikisiniz”
Aquilar ABŞ Konstitusiyasını havaya qaldıraraq, Senatda olan hər kəsin məsuliyyət daşıdığını vurğulayıb və “Hamınız soyqırımın şərikisiniz” sözlərini səsləndirib. Onun sözünü kəsən polis əməkdaşları Aquiları keçmiş kəşfiyyat zabiti kapitan Jozefina Gilbo ilə birlikdə iclas zalından zorla çıxarıblar. Aquilar, konstitusion vəzifəsi çərçivəsində Fələstindəki insan hüquqları pozuntularını ifşa etmək istədiyini bildirib.
Uşaq və qadın ölümləri üçün ödənilən pullar
Gilbo isə zaldan çıxarılarkən “Bombaları dayandırın! Utanın, soyqırıma qarşı danışdığımız üçün bizi həbs edirsiniz. ABŞ Konqresi uşaqların və qadınların ölümü üçün pul ödəyir. Ayıl, Amerika, bu ölkəni korrupsiyaya bulaşmış siyasətçilərdən geri almaq vaxtı gəldi” deyə səslənib.
Həqiqətləri dünyaya çatdırmaq missiyası
Aquilar Birləşmiş Ştatlar tərəfindən dəstəklənən və İsrail hərbi nəzarətində olan mübahisəli Qəzza Humanitar Fondunda (GHF) xidmət etdikdən sonra Fələstin hüquqları uğrunda tanınmış fəala çevrilib. O, mediaya verdiyi müsahibələrdə, şəxsən şahidi olduğunu dediyi hücumları, o cümlədən aclıqdan ölən Amir adlı uşağın qətlini danışıb. “Zolaqdakı missiyamdan sonra Fələstinlilərin hüquqlarını müdafiə edən bir fəal oldum. Dünyanın həqiqətləri bilməsi üçün danışıram” deyib.
“Ölüm tələsi” kimi yardım məntəqələri
Aquilar 2024-cü ilin may ayına qədər işlədiyi GHF-nin alt bölməsi olan UG Solutions vasitəsilə Qəzzadakı yardım paylama məntəqələrinin “qəsdən ölüm tələləri” kimi qurulduğunu iddia edib. İddialara görə, İsrail ordusu aclıqdan əziyyət çəkən mülki əhalini ərzaqla toplama məntəqələrinə cəlb edir, sonra isə kütlə dağılarkən canlı güllələr, gözyaşardıcı qaz və minaatanlarla hücum edirdi.
Amir adlı uşağın faciəvi ölümü
Aquilar müsahibələrinin birində 28 may tarixində baş verənləri səsi titrəyərək belə nəql edib: “Amir ayaqyalın və ac idi, əlində bir kisə düyü, mərcimək və un vardı. Mənə ingiliscə təşəkkür etdi, üzümə toxundu, alnımdan öptü. Dəqiqələr sonra kütləyə atəş açıldı. Həmin gün Amir qətlə yetirildi”
“Aclıq Oyunları”na bənzəyən sistem
Aquilar aylarla davam edən podkast və müsahibələrində Qəzzadəki yardım sisteminin “Aclıq Oyunları”na bənzədiyini bildirib. O, aclıqdan əziyyət çəkən Fələstinlilərin 12 kilometrə qədər, çox vaxt ayaqyalın yerimək məcburiyyətində qaldıqlarını, ardınca isə “xaotik atəş və kimyəvi nəzarət silahları” ilə qarşılaşdıqlarını deyib.
Oxucu Şərhləri
Bu etiraz tədbiri, ABŞ Senatında müzakirə edilən mövzuların təkcə daxili siyasətlə deyil, həm də qlobal humanitar böhranlarla necə dərin şəkildə əlaqəli olduğunu göz önünə sərir. Şərhlə qeyd olunan "siyasi qurumlar belə bir məsələdə necə mövqe tutmalıdır?" sualı, əslində dövlətlərin xarici siyasətlərinin etik və hüquqi tərəflərini də ön plana çıxarır. Beynəlxalq humanitar hüquq çərçivəsində ölkələrin, xüsusilə də böyük güclərin, digər dövlətlərin hərəkətlərinə verdiyi dəstəyin məsuliyyəti mühüm bir analitik məsələdir.
"Soyqırım iddiaları qarşısında hansı məsuliyyət düşür?" sualı isə yalnız hüquqi yox, həm də siyasi və mənəvi bir yükü ifadə edir. ABŞ Senatının bu etiraza necə reaksiya verəcəyi, gələcəkdə bu cür etirazların necə qarşılanacağına dair bir göstərici ola bilər. Həmçinin, bu hadisə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini Fələstindəki humanitar vəziyyətə və bu vəziyyətdə digər ölkələrin roluna çəkmək baxımından əhəmiyyətlidir. Bu baxımdan, şərhdə qeyd olunan həssaslıq, gələcəkdə daha ətraflı müzakirələrə və siyasi qərarlara yol aça biləcək bir mühit yaradır.
Şərh Yaz