Serb əsilli keçmiş polis məmurunun həbsindən sonra Kosovoda bir həftədir gərginlik hökm sürür. Ölkənin şimalında yolları bağlayan serblər həm Kosovo, həm də Aİ polisinə atəş açıblar. Son gərginlik 1999-cu ildə Kosovoda 13 min insanın həlak olduğu müharibənin “təkrarlanması” ilə bağlı narahatlıqları artırıb. Ekspertlər Kosovo ilə qonşusu Serbiya arasında yaşanan gərginliyi Hürriyet-ə dəyərləndirib.

PROBLEMİN MƏBƏBİ NƏDİR?

Berlində yerləşən Beynəlxalq Münasibətlər üzrə Avropa Şurasının analitik mərkəzinin tədqiqatçısı Engjelluşe Morinanın sözlərinə görə, Kosovo öz ərazisi üzərində tam suverenlik əldə etməyə çalışır. Priştina hökumətinin hədəfləri ilə bağlı Morina, “Ölkənin şimalındakı serb azlığın Kosovo qayda və qaydalarına tabe olmasını istəyirlər. Şimalda paralel həyatlar, paralel reallıqlar var. Burada serb pul vahidi istifadə olunur, hər yerdə kiril əlifbasını görürsən. Çünki xalq Kosovonun bir hissəsi olmaq istəmir”.

NƏ ADDIMLAR ATILMIŞDIR

Ölkə əhalisinin 6 faizini təşkil edən və əsasən şimalda, Serbiya ilə sərhəddə yaşayan etnik serblər Kosovonun suverenliyini tanımır. Priştina administrasiyası buradakı serbləri Kosovo şəxsiyyət vəsiqələrindən və Kosovoda qeydiyyatda olan avtomobil nömrələrindən istifadə etməyə məcbur etdiyi yay aylarında zorakılıqlar baş verdi. Xalq günlərlə yolları bağlayıb, bölgədə Kosovo qurumlarında çalışan serblər buna etiraz olaraq kütləvi şəkildə istefa veriblər. Ciddi etirazlarla üzləşən tətbiq hələ də icra olunmayıb. Keçən həftə sonu başlayan hadisələrə görə Kosovo administrasiyası serblərin çoxluq təşkil etdiyi bölgələr üçün bu ay keçirilməsi planlaşdırılan yerli seçkiləri aprel ayına təxirə salıb.

YENİ MÜQAVİLƏ OLARAQ?

Vaşinqtondakı Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzindən (CSIS) təhlükəsizlik üzrə ekspert Mathieu Droinin fikrincə, bu ehtimal o qədər də mümkün deyil. Droin “Kosovo nə hərbi, nə də iqtisadi cəhətdən müharibəyə hazır olmasa da, Serbiyanın NATO ilə qarşılaşmayacağı” fikrini ifadə edib. NATO-nun Kosovodakı qüvvəsi KFOR-un tərkibində 4000 əsgər xidmət edir.

RUSTANIN ROLU VARMI?

Digər tərəfdən, “Lokal qarşıdurmalar ola bilər, lakin bunun hərtərəfli müharibəyə çevriləcəyini təsəvvür etmək çətindir” deyən Droin, Rusiya kimi aktyorların serb millətçilərini təhrik etmək üçün getdikcə daha çox hərbi ritorikadan istifadə edə biləcəkləri barədə xəbərdarlıq edib.

MƏLUMAT QEYD

1998-99-cu illərdə Kosovo albanlarının Serb zülmünə qarşı başlatdıqları müharibə NATO-nun havadan müdaxiləsi ilə başa çatıb. Kosovo 2008-ci ildə Belqraddan müstəqilliyini elan etsə də, Serbiya administrasiyası hələ də onu tanımır. Kosovonun şimalındakı serb azlığın özünü Serbiyaya yaxın hiss etməsi də iki ölkə arasında gərginliyi artırır.

KOSOVO RƏSMİ OLARAQ AB-YƏ MÜRACİƏT EDİB

Kosovo dünən rəsmi olaraq Avropa Birliyinə üzvlük petisiyasını imzalayıb. Paytaxt Priştinada keçirilən mərasimdə Kosovo prezidenti Vjosa Osmani, baş nazir Albin Kurti və parlamentin sədri Qlauk Konjufça petisiyaya imza atıblar. Lakin Aİ-nin 5 ölkəsinin müstəqilliyini tanımadığı Kosovonun namizəd ölkə olması mümkün görünmədiyi üçün müraciətin daha çox simvolik əhəmiyyəti var.