DAVOS, İsveçrə, 20 yanvar (Reuters) – Builki Dünya İqtisadi Forumunun (WEF) iclasında fərqli bir enerji keçidi baş verdi.
Neft və qaz rəhbərlərinin qeyri-qrata olduğu Qlazqoda keçirilən 2021-ci il COP26 iqlim konfransından fərqli olaraq, qalıq yanacaq rəhbərləri və bərpa olunan enerji müdirləri Davosda yanaq-üstə oturdular.
Greta Thunberg kimi fəalların xoşuna gəlmir. Lakin günəş, külək və su sənayesində bəziləri karbon kütləsinə istiləşir.
Hindistanın təmiz enerji şirkətlərindən birinə rəhbərlik edən Bharat Light and Power-a rəhbərlik edən Tejpreet Chopra, 60-dan çox yüksək səviyyəli neft və qaz menecerinin iştirak etdiyi yan tədbirə dəvət olunduğu üçün təəccübləndi.
“Bu keçidin gedişatı hamımızın olmaq istədiyimiz finiş xəttinə çatana qədər daha inklüziv yanaşma aparmalı olacaq” dedi o, Reuters agentliyinə.
Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən sonra qismən enerji böhranının səbəb olduğu bu dəyişiklik Davosda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş katibi Antonio Quterreşin çıxışını ona həsr etdiyi ön və mərkəz olub.
Artan qiymətlər inflyasiyanın artmasına səbəb olduğu, sənayeləri istehsalı dayandırmağa məcbur etdiyi və enerji xərclərini artırdığı üçün Avropa liderləri yeni qalıq yanacaqlara investisiyaları azaltmaq planlarını geri götürdülər.
Bu həftə Davosda olan OPEC-in baş katibi Haitham Al Ghais xəbərdarlıq etdi ki, iqtisadi artımın böyük miqyası enerji tələbinin təkcə bərpa olunan mənbələr hesabına ödənilə bilməyəcəyi anlamına gəlir.
Sənayedə bir çoxları tərəfindən səslənən bu mesaj, istər ənənəvi qalıq yanacaq istehsalçıları, istərsə də keçən il bərpa olunan enerji, builki WEF-də öz səsini tapdı.
Beynəlxalq Enerji Forumunun baş katibi Cozef Makmoniql Reuters agentliyinə deyib: “Əlbəttə ki, müharibə (Ukraynada) mükafat əlavə etdi, lakin əsas səbəb strukturdur.
“Biz təklifi məhdudlaşdırmağa çalışdıq, halbuki tələb azalmır” dedi.
Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı (OPEC) 2022-ci il üzrə Dünya Neft Görünüşündə enerji böhranlarının qarşısını almaq üçün 2045-ci ilə qədər neft tələbatını ödəmək üçün 12,1 trilyon dollar sərmayə tələb olunacağını təxmin edir.
Tunberq Davosda sənayenin enerji böhranının yeni neft investisiyalarına haqq qazandırdığına dair yeni mantrasına sərt etiraz edən yeganə səs deyildi.
Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) rəhbəri Fatih Birol WEF çərçivəsində Tunberqlə görüşdə neft yataqlarına yeni investisiyaların işə düşməsinin illər alacağını bildirib. Onlar enerji böhranını aradan qaldırmaq üçün çox gec olacaqlar, lakin iqlim böhranına töhfə verəcəklər.
Birol kimi, Britaniya müxalifətinin lideri Keir Starmer də neft və qaz sektorunun enerji keçidində rol oynamalı olduğunu söylədi.
“Ancaq yeni investisiyalar deyil, Şimal dənizində yeni yataqlar deyil, çünki biz xalis sıfıra doğru getməliyik, biz bərpa olunan enerjinin növbəti getdiyimiz yer olmasını təmin etməliyik” dedi Starmer.
“ÇOX MÜHENDİS”
Enerji sənayesində neft və qaz sərmayələrindən dərhal imtina etmək və onu yerə qoymaq tələbləri əks-məhsuldar olan konsensusun formalaşdığı görünür.
“Enerji şirkətləri burada həllin bir hissəsi olmalıdır” dedi McMonigle və əlavə etdi: “Bunlar hər şeyi etməkdə həqiqətən yaxşı olan böyük inteqrasiya olunmuş şirkətlərdir, çoxlu mühəndislər, elə deyilmi?”
McMonigle, yeni texnologiyaların həlləri genişləndirə bilməsi üçün böyük neftin ağırlığına ehtiyac olduğunu söylədi.
Ekspertizadan başqa, neft firmaları da bir illik rekord yüksək qiymətlərdən sonra nağd pulla yuyulur və onlara daha çox günəş, külək və hidrogen layihələrini maliyyələşdirmək üçün vəsait verir.
Lakin bu, iqlim fəallarının qorxularını sakitləşdirmir.
Davosda etiraz edənlərin bəziləri Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin öz neft şirkəti ADNOC-un rəhbərini və onun iqlim üzrə elçisini Körfəz OPEC istehsalçısının bu il ev sahibliyi etdiyi COP28 sammitinin prezidenti təyin etməsindən məyus olduqlarını bildiriblər.
Rol adətən illik danışıqlarda iştirak edən 200-ə yaxın ölkə arasında danışıqlara nəzarəti əhatə edir ki, bu da COP28-də 2015-ci il tarixi Paris Sazişindən sonra ilk Qlobal Birja olacaq.
Gənc Sosialist Partiyasının prezidenti Nikola Siegrist, “İqlim böhranı bildiyimiz və əhəmiyyət verdiyimiz hər şeyi məhv etmək təhlükəsi yaradır və dövlət liderlərinin tapdığı yeganə həll yolu əvvəldən bizə bu böhranı gətirənlərə daha çox güc verməkdir” dedi. Bu həftə Davosda bir neçə yüz adamın iştirak etdiyi etiraz aksiyası təşkil edən İsveçrə.
Abu Dabinin bərpa olunan enerji firması Masdar-ın qurucu baş direktoru olan və BƏƏ-nin bərpa olunan enerji mənbələrini qəbul etmək mandatına nəzarət edən Caber yaşıl etimadnamələrdən məhrum deyil.
Onun müdafiəçiləri deyirlər ki, onun təyinatı sağlam dəyişiklikdir və daha əhatəli yanaşma dünyanın getdikcə daha çox çata bilmədiyi iqlim hədəflərinə nail olmağa kömək edə bilər.
Siemens Enerji İdarə Heyətinin sədri Co Kaeser Reuters Qlobal Bazarlar Forumuna deyib: “COP28 bu dəfə nəyin fərqli olması ilə bağlı olmalıdır. Əks halda, bu, gözəl yerdə sadəcə pul itkisidir”.
Gələnlər qutunuzda gündəlik Davos yeniləmələri üçün burada Reuters Gündəlik Brifinqinə yazın.
Maha El Dahan tərəfindən reportaj; Divya Chowdhury tərəfindən əlavə hesabat; Alexander Smith tərəfindən redaktə
Standartlarımız: Thomson Reuters Trust Principles.
2023-01-21 08:29:32
Mənbə – reuters
Tərcümə“24 SAAT”
