Xi, davam edən Rusiya-Ukrayna müharibəsi zamanı Kremldə Putinlə görüşüb. Liderlər iki ölkə arasında əməkdaşlığın inkişafına yönəlmiş sazişlər imzaladılar və münasibətlərində yeni səhifənin açılacağına işarə etdilər. Xi iki günlük rəsmi səfərdən sonra ölkəsinə qayıtmaq üçün Moskvanı tərk edib. Bu arada dünya mətbuatı Xi-nin “Demokratiyanın ölümü” başlıqlı mesajını görüb və bunu “titrəyən” kimi qiymətləndirib.
Çin Prezidenti Si Cinpin rəsmi səfərə gəldiyi Rusiyanın paytaxtı Moskvada təmaslarını martın 20-də başa vurub. İki gün yüksək səviyyəli təmaslar keçirən Prezident Xi-ni Kremldən rusiyalı həmkarı Vladimir Putin yola salıb.
“100 ildə görmədiyimiz dəyişikliklər indi baş verir və bu dəyişiklikləri birlikdə idarə edən bizik” dedi Xi qapıdan yola salınarkən. Putin “Razıyam” deyə cavab verib.
Daha sonra Xi əlini Putinə uzadaraq “Özünə yaxşı bax, əziz dostum” deyib. Putin iki əli ilə Xi-nin əlindən tutaraq, “Səyahətiniz yaxşı olsun” deyə cavab verib.
Xi Çinə qayıtmaq üçün paytaxt Moskvanın Vnukovo hava limanına gedərək ölkəni tərk edib.
Çin prezidenti Xi bazar ertəsi Putinlə 4,5 saat davam edən qeyri-rəsmi görüş keçirib. Xi çərşənbə axşamı Rusiyanın baş naziri Mihali Mişustin ilə görüşüb, daha sonra rəsmi görüş üçün yenidən Putinlə görüşüb. İki lider “hərtərəfli tərəfdaşlıq və strateji əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi haqqında birgə bəyannamə” imzalayıblar. Danışıqlar zamanı Ukrayna böhranının həlli üçün Çinin sülh planı da müzakirə olunub. Çinin təklifi ilə bağlı Putin, “Çinin təklif etdiyi sülh planının bir çox müddəaları Rusiyanın yanaşmaları ilə üst-üstə düşür. Bu, Qərb və Kiyevin buna hazır olduğu halda sülh yolu ilə həll üçün əsas kimi istifadə edilə bilər. Amma indi biz onların buna hazır olduğunu görmürük”.
Çin və ABŞ arasında geostrateji rəqabətin və regional gərginliyin artdığı bir vaxtda başlayan Rusiya-Ukrayna müharibəsi Pekin administrasiyasının “ümumi düşmən” anlayışı ilə oxşar problemlərlə üzləşən Moskvaya yaxın mövqe tutmasına səbəb oldu. .
Pekin administrasiyası münaqişə başlayandan sonra “müharibə” və “işğal” sözlərindən istifadə etməkdən yayınsa da, BMT Baş Assambleyasında səsvermədə bitərəf qalmaqla Moskvanı qınamayan azsaylı ölkələr sırasında olub.
Fevralın 24-də, müharibənin ildönümündə Çin böhranın siyasi həlli ilə bağlı təkliflərini ehtiva edən 12 bənddən ibarət “münasibət sənədi” elan etdi. Sənəddə vurğulanıb ki, ölkələrin suverenliyinə hörmətlə yanaşılmalı, qanuni təhlükəsizlik narahatlıqları nəzərə alınmalı, birtərəfli sanksiyalara son qoyulmalı, gərginliyin tədricən azaldılması ilə atəşkəsə nail olunmalıdır.
Atəşkəs təklifi ABŞ və Avropa İttifaqı, eləcə də Ukrayna tərəfindən qəbul edilməyib və bu təklifi faktiki vəziyyətin qəbul edilməsinin təlqini kimi qəbul edib. Kiyev administrasiyası bəyan edib ki, bu şərtlər altında sülh “müharibənin dondurulması” demək olacaq.
Rusiya da Çinin fikrinə önəm verdiyini, lakin Ukrayna məsələsinin həllində sülh yoluna keçid üçün lazımi şərtlərin indiki şəraitdə formalaşmadığını bəyan edib.
(İHA-AA)
Tərcümə“24 SAAT”
