class=”mediyanet-inline-adv”>

Rusiyada baş verən qanlı terror aktının arxasında Tacikistandan olan terrorçular dayanıb. Bu ilin əvvəlində İstanbulda Santa Mariya kilsəsinə edilən hücumu DAEŞ üzərinə götürən və İranın Kirman vilayətində törədilən qoşa bombalı hücumu planlaşdıranlar da Tacikistan vətəndaşları olub. Bəs, təşkilatın Tacikistandan yaraqlılar cəlb etməsinin arxasında hansı səbəblər dayanır?

YOXSULLUQ AMİLİ

Saytların yığılması

10 milyon əhalisi olan Mərkəzi Asiya ölkəsi keçmiş sovet respublikaları arasında ən yoxsul ölkələrdən biridir. Çoxlu təbii sərvətlərə malik olsa da, dənizə çıxışı olmayan və dağlarla əhatə olunmuş ölkənin coğrafi əlverişsizliyi Tacikistan iqtisadiyyatının inkişafına ciddi maneədir. İqtisadi problemlər üzündən Rusiyaya təxminən 1,5 milyon tacik köçdüyü bildirilərkən, yoxsulluğun terror təşkilatlarının xüsusilə gəncləri təsir etmək üçün istifadə etdiyi bir vasitəyə çevrildiyi ifadə edilir. Moskvaya hücum edənlərdən Şəmsəddin Fəriduninin ilk sorğusunda hücum üçün ona təklif edildiyini söylədiyi 500 min rubl (təxminən 173 min TL) Tacikistanda 2,5 illik minimum əmək haqqına bərabərdir.

DİNİ Gərginlik

class=”mediyanet-inline-adv”>

1992-1997-ci illər arasında islamçıların hökumətə qarşı üsyanları nəticəsində vətəndaş müharibəsinə sürüklənən ölkədə dini gərginlik uzun illər sosial həyatın mühüm problemlərindən biri olub. Təhlilçilər bu qənaətdədirlər ki, vətəndaş müharibəsindən sonra islam hərbçiliyi və radikallaşma azalma tendensiyası göstərsə də, 2010-cu illərdə hökumətin dini azadlıqları məhdudlaşdıran intensiv qərarları radikal təşkilatlara əsas verib. 18 yaşından kiçik uşaqların məscidə buraxılması kimi sərt addımlar atan və hicab əleyhinə intensiv kampaniyalar aparan Tacikistan hökuməti Misir, Suriya və İran kimi ölkələrdə dini təhsil almış tacikləri də 2018-ci ildə ölkəsinə geri dəvət edib. 2011. 2015-ci ildə ölkədə siyasi İslamı təmsil edən İslami Dirçəliş Partiyası terror ittihamı ilə bağlandı və nəticədə dini qruplar tamamilə gizli fəaliyyətə keçdi. Mütəxəssislər bu vəziyyətin DEAŞ üçün yeni fəaliyyət meydanı yaratdığını bildirirlər.

class=”mediyanet-inline-adv”>

İNSAN RESURSLARINI AXTARIN

İraq və Suriyadakı mövcudluğu böyük ölçüdə dayandırılan təşkilat diqqətini Cənubi Asiya və Mərkəzi Asiya bölgəsinə yönəltsə də, Tacikistan bölgədə silahlıların ən sıx toplanması kampaniyalarının aparıldığı ölkə kimi görünür. Yanvar ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasına (BMT TŞ) təqdim etdiyi hesabata görə, DAEŞ-H sosial şəbəkələr və ölkədəki ifrat islamçı qruplar vasitəsilə Tacikistanda yaraqlıları təşkil etmək üçün kampaniya aparır.