‘Mən sabah hər şeyin Ukraynanın sürətli qələbəsilə bitəcəyi eyforiyasına şərik deyiləm’
“Mən sabah hər şeyin Ukraynanın sürətli qələbəsi ilə bitəcəyi ilə bağlı eyforiyaya şərik deyiləm”. Bu fikir ukraynalı hərbi ekspert, ehtiyatda olan polkovnik, Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin keçmiş əməkdaşı, Kosovo və İraqda sülhməramlı əməliyyatların iştirakçısı Sergey Qrabskiyə məxusudur.
Hərbi ekspert hələ də Rusiyanın qüvvə və vasitələr baxımından hələ də üstünlüyə malik olduğunu bildirir. O, indi Ukraynada çoxlarını düşündürən “cəbhədə köklü dəyişikliklərin nə vaxt olacağı” kimi sualları cavablandırır.
– İndi biz Ukraynaya rəğbət bəsləyən insanların müharibədə radikal dönüşü səbirsizliklə gözləməsi tendensiyasını müşahidə etməkdəyik. Ukrayna ordusu nəhayət strateji hücuma keçib işğalçıları öz torpaqlarından qovmağa nə vaxt başlayacaq? Ukraynanın hücumunu nə vaxt gözləmək olar?
– Bu haqda danışmaq hələ tezdir. Strateji əks-hücumun başlaması ilə bağlı iddiaları bölüşmürəm – bu cür hərəkətlər çox diqqətli hazırlıq tələb edir. Başa düşmək lazımdır ki, Ukrayna hazırda qüvvə və vasitə baxımından üstünlüyə malik çox ciddi rəqiblə üz-üzədir. Onu məğlub etmək üçün isə kəmiyyət və keyfiyyət üstünlüyünə sahib olmaq lazımdır. Burada keyfiyyət üstünlüyü daha vacibdir, çünki düşmən kifayət qədər köhnəlmiş silah və hərbi texnikadan istifadə edir. Ona görə də həm biz, həm də müttəfiqlərimiz başa düşürlər ki, qarşıda mübarizənin çox çətin mərhələsi gözləyir. Düşmən hələ də kifayət qədər güclüdür və bu müharibədə əldə edə biləcəyi imkanlardan maksimum yararlanmaq üçün çox səy göstərir. İndi kifayət qədər çətin vaxtımız var, vəziyyət bizi səfərbər olmağa məcbur edir. Amma demək ki, sabah müharibədə dönüş olacaq – mən belə deməyəcəyəm. Bu müharibədə vəziyyəti strateji cəhətdən dəyişmək üçün bir ay, hətta 2-3 ay belə kifayət etmir.
– Bəs niyə deyirsiniz ki, Rusiya “bu gün qüvvə və vasitələrdə üstünlüyə malikdir”? Ukraynadakı Rusiya kontingentinin təxminən 150 min nəfər olduğu təxmin edilir. Bu arada Ukraynada səfərbərlik gedir və 700 minə qədər insanın səfərbər oluna biləcəyi bildirilir. Üstəlik, Qərbin texnikası və silahlarının tədarükü haqqında çox yazır və danışırlar. Beləliklə, Ukrayna sonda həm resurslarda, həm də silahlarda üstünlüyə malik olmalıdır (ən azı Rusiya ümumi səfərbərlik elan etməsə).
-Bəli, səfərbərlik gedir. Ancaq başa düşmək lazımdır ki, döyüş hazırlığının çox vaxt tələb edən mərhələləri var. Təlimsiz birləşmələri döyüşə atmaq cinayət olardı. O ki qaldı qarşı tərəfə, Rusiyaya. 150 min rəqəmini götürsək belə, bu, Rusiya Silahlı Qüvvələrinin ümumi gücünün təxminən 10-15 faizini təşkil edir. Bizə qarşı döyüşən kontingentdən danışırıqsa, deməli, onlar fırlanma və döyüşə təzə birləşmələr atmaq qabiliyyətinə malikdirlər. Və bunu edirlər. Təbii ki, onlar bu birləşmələrdən o qədər də səmərəli istifadə etmir, döyüşü təzəcə tərk etmiş bölmələri döyüşə atırlar. Bu o deməkdir ki, onların ehtiyatları kifayət qədər hazırlanmayıb. Bizdə olduğundan bir neçə daha çox var, lakin fərq yaratmaq üçün kifayət deyil. Silahlara gəlincə, əgər tank əleyhinə raketlərdən danışırıqsa, deməli, həqiqətən də onların sayı kifayət qədər çoxdur, onlar Ukrayna hərbçiləri tərəfindən çox geniş və uğurla istifadə olunur. Əgər başqa növ silahların tədarükündən danışırıqsa, onda onların sayı azdır. ABŞ 90 haubitsa verdi, bu cəmi 5 diviziyadır. Belə böyük bir cəbhədə bu çox deyil. Başqa silahlardan danışırıqsa, deməli, onlar yenicə gəlməyə başlayır. Əgər Çexiya və Polşadan gələn tanklardan danışırıqsa, onda onlarla zirehli texnika var ki, bu da təbii ki, vəziyyəti dərhal dəyişdirə bilməz. Bu yardım bizə düşməni saxlamağa, dayandırmağa, onu müdafiəyə başlamağa məcbur etməyə imkan verir – sonradan zərbə endirmək üçün. Ancaq müharibənin gedişatını dəyişdirmək üçün lazım olan texnologiya yenicə gəlməyə başlayır . Axı müəyyən prosedurlar üçün məsafə, vaxt və logistika var. Həm də bu texnikanı mənimsəməyin vaxtı gəldi. Hərbçilərimiz indi bu texnikanı xaricdə mənimsəyir – amma başa düşürsən ki, 2-3, hətta 5 ay vaxt lazımdır. Buna əsaslanaraq, qarşıdakı həftələrdə, aylarda bizi hansı çətin günlərin gözlədiyini başa düşməliyik. Ona görə də sabah Ukraynanın hücuma keçəcəyini və hər şeyin tez qələbə ilə bitəcəyini düşünən bəzi fəallarımızın, eləcə də xaricdəki dostlarımızın eyforiyasını bölüşmürəm. Tez qələbə olmayacaq.
– Qərbin Ukraynaya texnika və silah tədarükü ilə bağlı Rusiya sadəcə olaraq dəmir yollarını və yanacaq anbarlarını atəşə tutmaqla bunun qarşısını almağa çalışır. Cəbhəyə silahların çatdırılması və yanacaq çatışmazlığı ilə bağlı problemlər varmı?
– Düşmən qoşunların, hətta bütün Ukraynanın yanacaq ehtiyatları ilə təminatına ciddi əngəl törədə bildi. Avadanlıqların gətirilməsinə gəlincə, bunu bir mütəxəssis, nəqliyyat mühəndisi kimi deyəcəyəm. Rusiya nəqliyyat infrastrukturunun dağıdılmasına gəlincə, 20-ci əsrin şərtləri ilə düşünür. O vaxt dəmir yolu magistral idi. Amma bu gün bu təcrübədən imtina edilib və kombinə edilmiş çatdırılma üsullarının istifadəsinə diqqət yetirilir. Vurğu dəmir yollarından avtomobil və hava nəqliyyatına yönəldilib. Ona görə də dəmir yolu infrastrukturunu raketlərlə təqib etmək o qədər də effektli olmur, raket həmişə hədəfi vurmur. Raket zərbələrindən daha çox zərər çəkən mülki infrastrukturdur. Ukraynaya gələn yardımı isə dayandırmaq mümkün deyil. Buna görə də infrastruktura hücumlar faktiki olaraq müharibə metodundan Ukrayna əhalisinə qarşı terror həyata keçirmək üsuluna çevrilib.
– Müharibə başlayandan Rusiya hərbi müşahidəçiləri deyirdilər ki, Rusiya qoşunları ən şiddətli döyüşlərin getdiyi Donbassda Ukrayna bölmələrinin ətrafındakı halqaları mühasirəyə alacaq, bağlayacaq. Burada həqiqətən təhlükə varmı?
– Bu, Rusiyanın məntiqli strategiyasıdır. İstənilən hərbi rəhbər deyəcək ki, düşmənə hazırlanmış mövqelərə qarşı “üzbəüz” hücum etmək özünü ağır itkilərə məhkum etmək deməkdir. Ona görə də onların Donbassda Ukrayna qoşunlarını mühasirəyə almaq cəhdləri kifayət qədər məntiqli görünür. Təəccüblü deyil ki, onlar müəyyən sahələrdə müəyyən yerli uğur qazana bilirlər. Ukraynanın mövqeyini başa düşməliyik. Biz hər torpaqdan yapışmırıq, manevr edə bilən müdafiə aparırıq. İstənilən hərbi nizamnamədə nəzərdə tutulan geri çəkilmə də daxil olmaqla, müxtəlif manevrlər həyata keçirməyə imkan verir. Axı qoşunları mühasirəyə, qazanlara qoyub sonra onlara silah və əlavələr çatdırmağa çalışmaq daha çətindir. Ayrılmaq, yenidən qruplaşmaq və yeni mövqelərdə döyüşə qoşulmaq daha yaxşıdır. Demək olar ki, ruslar öz hərbi taktikalarını öyrənirlər. Bunlar artıq müharibənin ilk günlərində olduğu kimi hazırlıqsız inadkar irəliləyiş sütunları deyil. Manevr edə bilən müdafiə ilə biz rus qoşunlarını tükəndirərək onların hücumunu minimuma endirdik.
