Xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Seneqalın paytaxtı Dakarda Abdou Diouf Beynəlxalq Konfrans Mərkəzində keçirilən 8-ci Beynəlxalq Dakar Forumunun “Böhranlar və Afrika Suverenliyi” adlı sessiyasında iştirak edib. Dünyamızı təsir edən qlobal çağırışların və Ukraynadakı müharibənin Afrikaya təsirlərinin müzakirə edildiyi forumda çıxış edən Çavuşoğlu Türkiyənin qazan-qazan Afrika Tərəfdaşlığı haqqında məlumat verdi. Çavuşoğlu, “Məncə, yeni reallıqlara və dəyişikliyə uyğunlaşmaqda çətinlik çəkirik. Düşünürəm ki, son 30 ildə ortaya çıxan 2 problem qlobal sistemə təsir edib”.

Bu iki problemin rəqabət qabiliyyəti və təktərəflilik olduğunu bildirən Çavuşoğlu, “Son 30 ildə müşahidə etdiyimiz şeylər təəssüf ki, rəqabət əməkdaşlıqdan, təktərəflilik isə çoxtərəflilikdən üstündür” dedi.

Saytların yığılması

“QAYDIMIZ MIQRASİYA PROBLEMİ BƏTƏNDİR”

Koronavirus epidemiyasından sonra Rusiya-Ukrayna müharibəsinin qlobal sistemə daha çox ziyan vurduğunu vurğulayan Çavuşoğlu, “Dünyamız onsuz da birdən çox böhranla mübarizə aparır və onlar bir-birlərini qısqanc bir dairə kimi qidalandırırlar. Mən münaqişələrdən, terrordan, qeyri-qanuni miqrasiyadan danışıram, deyəsən bu problem böyüyəcək və böyüyəcək. Pandemiyadan əvvəl 80 milyona yaxın köçkün var idisə, bu gün bu rəqəm 100 milyonu ötüb. Bu, bizim ümumi problemimiz olaraq qalacaq. İrqçilik və ayrı-seçkilik də bir-birinə bağlıdır. “Bu problemlər hər kəsə təsir edir, lakin ən böyük mənfi təsir həssas qruplara və Afrikaya aiddir.”

Afrika ölkələrinin təxminən yarısının həm Ukrayna, həm də Rusiyadan gələn taxıldan asılı olduğunu ifadə edən Çavuşoğlu, “Rus gübrələrinin ixracındakı çətinliklər kənd təsərrüfatı istehsalını çətinləşdirəcək. Afrikanın kənd təsərrüfatı istehsalında 20% azalma olacağı bildirilir. Qitə sakinlərinin demək olar ki, yarısı ya işıqsızdır, ya da elektrik enerjisinə çıxışı məhduddur. Bütün bu çətinliklər artıq terrorizm, hərbi çevrilişlər və qeyri-dövlət qüvvələrinin daxili qarışıqlıqları, Türkiyənin qəti şəkildə əleyhinə olduğu neokolonializm ilə çətin vəziyyətdə olan Afrika ölkələrinin müstəqilliyinə və sabitliyinə əlavə təzyiqlər yaradır. Biz müstəmləkəçiliyə qarşıyıq, neokolonializmə qarşıyıq. “Afrika qlobal tənəzzülü dəyişə bilər” dedi. Çavuşoğlu, “Türkiyə olaraq biz düşünürük ki, Seneqal və Cənubi Afrika həm ruslarla, həm də ukraynalılarla danışıqlar aparır və bu müharibəni bitirmək üçün böyük səy göstərirlər”.

Çavuşoğlu həmçinin qeyd edib ki, bütün aktorlar Afrika ilə bərabərhüquqlu tərəfdaşlar kimi əlaqələr qurmalıdırlar.

REFERANS HƏCİMİMİZ 45 MİLYARD DOLLARDAN ÇOX OLACAQ

Sessiyanın sual-cavab hissəsində Türkiyənin son 20 ildə Afrikaya yanaşmasına toxunan Çavuşoğlu, “20 il əvvəl bizim cəmi 12 səfirliyimiz var idi. Hazırda Afrika qitəsində 44 səfirliyimiz var. 20 il əvvəl ticarət dövriyyəmiz cəmi 4,5 milyard dollar idi. Keçən il bu rəqəm 34,5-ə çatdı, bu il isə 45 milyard dolları keçəcəyik” deyən Çavuşoğlu, “Türkiyənin Afrikaya qoyduğu investisiyaların ümumi məbləği 80 milyard dolları keçib və Türkiyə bir çox fərqli sektorda təcrübəsini və təcrübəsini afrikalı qardaşları ilə bölüşür. Türkiyə terrorla mübarizədə Afrika ölkələrinə də yardım edir.Çavuşoğlu Türk Əməkdaşlıq və Koordinasiya Agentliyinin (TİKA) hər Afrika ölkəsində 23 regional ofisi olduğunu və layihələr həyata keçirdiyini xatırladıb.Çavuşoğlu 38 ölkədən 16 dövlət və hökumət başçısı, 100 nazir olduğunu bildirib. Afrika ölkələri ötən il keçirilən 3-cü Türkiyə-Afrika Tərəfdaşlıq Zirvəsinə qatılıb.

“LİVİYADA VƏTƏNdaş müharibəsinin qarşısını aldıq”

Çavuşoğlu, “Liviyada vətəndaş müharibəsinin qarşısını aldıq. Biz indi Liviyanın və Liviya xalqının sabitliyi və rifahı üçün qanuni hökumətlə birlikdə çalışırıq. Çavuşoğlu Türkiyənin Afrika siyasətinin uğurlu olmasının səbəbi ilə bağlı “Çünki Türkiyə bütün Afrikanı bərabərhüquqlu tərəfdaş kimi görür” deyib.