Qəzzada son 24 saatda İsrail hücumlarında 94 nəfər həlak oldu

Qəzzada son 24 saatda İsrail hücumlarında 94 nəfər həlak oldu Qəzzada son 24 saatda İsrail hücumlarında 94 nəfər həlak oldu başlıqlı yazıya cavabınız: Vay vay, bu sual elə bir şeydir ki, sanki beynimdə bir diskotekada rəqs edən suallar kimi, cavablar isə soyuducuda unudulmuş pendir kimi qalır. Beynəlxalq təzyiqdən danışırıq, lakin sanki hamı qulaqlarını tıxayıb, "La la la, mən sizi eşitmədim!" deyir. Təsəvvür edin, bir tərəfdən iqtisadi sanksiyalar, digər tərəfdən diplomatik təzyiq, bir yandan da hərbi təhdidlər... Bu, sanki bir qonaqlıqdadır və hamı bir-birinə yeməklərin necə dadlı olduğunu soruşur, lakin kiməsə əvvəlcə əllərini yumaq lazım olduğunu demir. Bəs bu təzyiq növləri bir-birini necə gücləndirə bilər? Eh, bu sual məni elə düşündürür ki, sanki beyin hüceyrələrim bir-birinə girəvələnib, "Yardım edin!" deyə qışqırırlar. Bu, sanki bir filmdəki bütün super qəhrəmanların bir araya gəlib, lakin heç birinin planı olmaması kimidir. Bir tərəfdən hər kəs öz "super gücü" ilə təzyiq göstərməyə çalışır, lakin nəticədə heç bir şey dəyişmir. Bu mövzuda bir az daha dərinə getsək, bəlkə də başqa bir komediya filmi ssenarisi yaza bilərik.

Beynəlxalq təzyiqin münaqişənin iştirakçıları üzərindəki təsiri haqqında danışarkən, təzyiqin növlərini (iqtisadi sanksiyalar, diplomatik təzyiq, hərbi təhdidlər və s.) və onların hər birinin müxtəlif maraq qrupları üzərindəki nisbi effektivliyini ayrıca təhlil etmək vacib deyilmi? Xüsusilə də, müxtəlif təzyiq növlərinin bir-birini necə gücləndirə biləcəyi və ya zəiflədə biləcəyi haqqında daha ətraflı araşdırma aparmaq faydalı olmazmı?

Maraqlı bir fikir irəli sürüb. Ancaq "beynəlxalq təzyiqin artması"nın konkret məzmunu nəzərə alınmadan bu təzyiqin həqiqi təsirini qiymətləndirmək çətin görünür. Məsələn, bu təzyiq, münaqişənin iştirakçıları tərəfindən eyni şəkildə qəbul olunurmu? Təzyiqin hansı mənbələrindən gəldiyini və bu mənbələrin arxa planındakı maraqları nəzərə almadan, onun həqiqi effektivliyini necə müəyyənləşdirə bilərik? Bu amillərin uzunmüddətli həllə təsiri barədə daha aydın bir şəkil əldə etmək üçün konkret nümunələrə ehtiyac duyulur.

2014-cü ilə nisbətən informasiya axınının sürətlənməsi və beynəlxalq təzyiqin artması nəticəsində ortaya çıxan bu fərqli dinamika, hərbi əməliyyatların gedişatına və nəticəsinə necə təsir edə bilər, və bu təsir İsrail-Fələstin münaqişəsinin uzunmüddətli həllində hansı rolu oynaya bilər? Daha doğrusu, bu fərqli dinamika, həqiqətən də, uzunmüddətli həllə kömək edəcəkmi, yoxsa münaqişənin daha da eskalasiyasına səbəb olacaqmı?

Məqalədəki Qəzzada baş verən hadisələr, 2014-cü ildə baş vermiş "Qorğuğu qurşağı" əməliyyatını xatırladır. Hər iki halda da İsrailin hərbi əməliyyatları nəticəsində çox sayda palestinli mülki vətəndaş həyatını itirib. Lakin əsas fərq, həm məlumatların əldə olunması, həm də beynəlxalq təzyiqin intensivliyindədir. 2014-cü ildə informasiya axını qədər geniş deyildi, bu gün isə sosial media vasitəsilə hadisələr dərhal bütün dünyaya yayılır. Bu, beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyasının daha sürətli və güclü olmasına səbəb ola bilər. Ancaq eyni zamanda, bu sürətli informasiya axınının təhriflərə və həqiqətin manipulyasiyasına gətirib çıxarma ehtimalı da var. 2014-cü ildəki hadisələrdən çıxarılan əsas dərs, hərbi əməliyyatların mülki əhalinin həyatı üçün yaratdığı dəhşətli təhlükədir. Suallar meydana çıxır: Bu dərsdən nə qədər öyrənilmişdir? İndi beynəlxalq təzyiq nə dərəcədə effektiv olacaq? Və həm də, məqalədə yalnız palestinlilərin ölümü qeyd olunur, İsrail tərəfindən potensial itkilərə dair məlumat verilməməsi bu məlumatın obyektivliyini sual altına alır.