Səudiyyə Ərəbistanı və İran… “Əllər çəkilsin”
2023-01-05 10:05:54
“Kral Abdullanın Əhmədinejada “Əlini məndən çək” deməsini istərdinizmi?
2007-ci ildə görünməmiş İranın keçmiş prezidenti Mahmud ƏhmədinejadQətərin dəvəti ilə Dohada keçirilən Körfəz Əməkdaşlıq Şurasının (KƏŞ) 28-ci sammitinə fəxri qonaq qismində qatılıb.
Zirvə zamanı diqqətəlayiq bir mənzərə ortaya çıxdı və hətta baş verdi.
Fotoda mərhum Kral Abdullah bin Əbdüləziz Əhmədinejad və Omanın mərhum sultanı Qabus bin Səidlə əl-ələ tutaraq yan-yana dayanıb.
Bu hadisədən bir müddət sonra biz Parisdə dövrün baş redaktoru kimi Səudiyyə Ərəbistanının keçmiş xarici işlər naziri, mərhum şahzadə Səud əl-Feysəl ilə görüşdük.
Bu görüşdən əvvəl Əl-Feysəl daha əvvəl Əhmədinejadın 2007-ci ilin əvvəlində Səudiyyə Ərəbistanına səfəri zamanı İranla bağlı açıqlamalar vermişdi.
Al-Faisal, Amerika jurnalı Newsweeke, mərhum Kral Abdullah bin Əbdüləzizin İranın ərəblərin daxili işlərinə qarışmasını rədd edərək Mahmud Əhmədinejadla açıq danışdığını və Əhmədinejadın o zaman “Biz qarışmırıq” Cavab verdiyini dedi.
Mərhum Kral Abdullah ona dedi: “İnkar etsəniz də, etməsəniz də, İrandan narahatlıq var və biz inanırıq ki, siz indi dayanmalısınız”. Onun sözlərinə görə, Səudiyyə Ərəbistanı Əhmədinejada uranın zənginləşdirilməsi faylı ilə bağlı odla oynamaması barədə xəbərdarlıq edib.
Biz Parisdə şahzadə Səud əl-Feysəllə görüşəndə o, Əl-Həyat qəzetinin Səudiyyə Ərəbistanı versiyasının baş redaktoru idi və indi ukaz Bu açıqlamalara görə gündəlik qəzetin baş redaktoru həmkarımız Cəmil əz-Ziyabi ona birbaşa sual ünvanlayıb:
Elə bu zaman Əl-Feysal mərhum Kral Abdullahdan telefon zəngi üçün icazə istədi və biz şahzadənin sualı eşitmədiyini düşündük.
Şahzadə Səud əl-Feysəl bir neçə dəqiqədən sonra geri qayıtdı və həmkarım əz-Ziyabiyə dedi:
Deməli, Səudiyyə kralını qucaqlayan Əhmədinejad olub. Onda güldük.
Bununla belə, Səudiyyə Ərəbistanı-İran münasibətlərinin ümumi çərçivəsi və xüsusən də İranın Ər-Riyadla bağlı Tehrandan təqiyyənin də daxil olduğu bəyanatı beynimdə qaldı.
İranın Səudiyyə Ərəbistanı ilə bağlı verdiyi bəyanatların həcmini hesablamağa çalışsaq, bəd niyyətli bəyanatları deməsək, bundan xilas ola bilmərik.
Və bütün bunlar açıq oyundur; İranın Səudiyyə Ərəbistanını danışıqlara və dialoqa çağıran bəyanatlarına, səfirliklərin yenidən açılmasına, Səudiyyə Ərəbistanının xarici işlər naziri şahzadə Feysəl bin Ferhanla hətta dəhlizlərdə belə hər hansı görüşü alqışlamasına və ya əvvəllər İraqda aparılan danışıqlardan danışmasına baxmayaraq, real maraq yoxdur. İran, islahatçı yoxdur.
Burada sual budur:
İran niyə Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətləri düzəltməyə tələsir?
Dəqiq olan odur ki, İranın məqsədi ərəb cərgələrini parçalamaq, Səudiyyə mediasını neytrallaşdırmaq və Səudiyyə Ərəbistanını İranın mövqeyini zəiflədəcək hər hansı beynəlxalq mövqe və mövqe tutmaqdan yayındırmaqdır.
Gəlin, Çinlə Ər-Riyadda keçiriləcək sammitləri düşünək.
Eynilə, ABŞ-ın tezliklə Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətlərə yenidən baxacağı qorxusu bir çox ölkələri, o cümlədən İranı şoka sala bilər.
Bu istiqamətdə nə vaxt İranın Səudiyyə Ərəbistanı ilə yaxınlaşma ilə bağlı bəyanatını görsəm, mərhum şahzadə Səud əl-Feysəlin “Əlini məndən çək deməliyik?” Sözünüzü xatırlayıram.
Təbii ki, belə bir ifadə işlətməməliyik, amma mövqeyimizlə deməliyik;
Tehrandakı molla rejiminin yalanlarını bildiyimiz üçün bunu dəfələrlə yaşamışıq və əminik ki, orada islahatçı yoxdur.
*Bu məqalədə yer alan fikirlər müəllifə məxsusdur və 24saat.org-in redaksiya siyasətini əks etdirməyə bilər.
Tərcümə“24 SAAT”
