LONDON, 16 yanvar (Reuters) – Avropalı treyderlər 5 fevralda Avropanın tədarükün sərtləşdirilməsi, qlobal yükdaşıma marşrutlarının yenidən qurulması və qiymət dəyişkənliyini artırması gözlənilən qadağadan sonra saat azaldığından çənləri Rusiya dizeli ilə doldurmağa tələsir.
Çox güman ki, qadağa Avropanın Çin yanacağı ilə doldurmağa ümid etdiyi dizel tədarükü çatışmazlığını yaradacaq ki, bunun da bir hissəsi Rusiya xam neftindən istehsal olunacaq.
Çin 2023-cü ilin ilk partiyasını emal olunmuş neft məhsulları üçün ixrac kvotalarını bir il əvvəllə müqayisədə təxminən yarıya qədər artırıb.
Wood Mackenzie konsaltinq şirkətinin qısamüddətli yağlar üzrə tədqiqat direktoru Mark Uilyams bildirib ki, kvotaların böyük hissəsini təşkil edəcək onun dizel ixracı yanvar-iyun aylarında sutkada 400,000-600,000 barelə çata bilər.
“Ancaq Çin ixracı barelləri qərbə doğru itələməsə, Avropa çətin ki, Rusiya dizel ixracında embarqondan gələn 0,5 milyon barel itkini əvəz etsin”, – Energy Aspects analitikləri bildirib.
İDXAL RUSH
Enerji analitik firması Vortexa görə, Avropanın Rusiyadan dizel idxalı bu ay indiyədək sutkada 770 min barrel (bpd) təşkil edib ki, bu da keçən ilin martından bəri ən yüksək göstəricidir.
Vortexa-nın baş neft bazarı analitiki Rohit Rathod, “Avropalı alıcılar qadağadan əvvəl bacardıqları qədər idxal etməyə tələsirlər” dedi.
Rusiya uzun müddətdir Avropa üçün əsas dizel tədarükçüsü olub, burada neft emalı zavodları böyük dizel avtomobil parkından daxili tələbatı ödəmək üçün kifayət qədər istehsal etmir.
Hətta hökumətlər və şirkətlər Ukraynanı işğal etdikdən sonra Rusiya ilə iqtisadi əlaqələri kəsməyə çalışsalar da, Avropa keçən il orta distillə kimi tanınan dizel idxalının təxminən yarısını Rusiyadan güvənmişdi, Refinitiv məlumatlarına görə.
Reuters qrafikası
Aİ-nin Rusiya xam neftinin idxalına dekabr ayından qüvvəyə minmiş qadağası fevralın 5-dən etibarən təmizlənmiş yanacaqları da əhatə edəcək şəkildə genişləndiriləcək.
Bunun ticarət axınlarında kəskin dəyişiklik gətirəcəyi və bunun baha başa gələcəyi gözlənilir.
WoodMac, Refinitiv Eikon məlumatları ilə müqayisədə dizel marjasının yanvar-iyun aylarında orta hesabla 38 dollar/barelə çatacağını gözləyir ki, bu da 2018-22 altı aylıq orta göstəricidən iki dəfə çoxdur.
Reuters qrafikası
“Mürəkkəb logistika və daşınma xərcləri səbəbindən dizelin yüksək qiyməti saxlanılacaq. Nəticə etibarilə bazar likvidliyini azaldan bu mürəkkəblik, çox güman ki, 2022-ci ildə gördüyümüz kimi dizelin emalı marjalarını artırmağa davam edəcək” dedi Rob. Turner, PwC UK-də Enerji və Resurslar üzrə sektor lideri.
Turner qeyd edib ki, Avropa artıq Rusiyanın orta distillatlarının qarışdırılmasına, qeyri-spesifik rus sortlarının təkmilləşdirilməsinə və kükürddən təmizlənməsinə və ya konfliktdən əvvəl olduğu kimi emalı sistemində dizellə zəngin Urals xam neftinin istifadəsinə etibar edə bilməz.
Hollandiyanın Insights Global konsaltinq şirkətinin məlumatlarına görə, treyderlər qadağadan əvvəl dizel ehtiyatlarına tələsdilər, regional ehtiyatlar 2021-ci ilin oktyabrından yanvarın 12-dək olan həftə ərzində ən yüksək səviyyəyə qalxdı.
Enerji Aspektləri, qadağa tətbiq edildikdən sonra səhmlərin düşəcəyi gözlənilir.
Reuters Graphics QLOBAL YERDƏNİLMƏ
2 milyon barel neft tutumlu dünyanın ən böyük tankerlərindən bəziləri son aylarda Asiya və Yaxın Şərqdən Avropaya dizel idxal etmək üçün kirayələnib.
Bununla belə, yanacağın Rusiyadan Avropanın şimal-qərbinə daşınması adətən bir həftə, Şərqdən gələn yüklər isə orta hesabla 8 həftəyə qədər vaxt aparır ki, bu da daha yüksək yükdaşıma xərclərinə səbəb olur.
Rusiya ilə həmsərhəd olan Latviya ticarət yollarının yenidən cızılması əlaməti olaraq bu ay Çindən ilk dizel yükünü idxal edib.
Kpler-in baş yük analitiki Matt Wright deyir ki, daha uzun daşınma marşrutları səbəbindən 2022-ci ilin üçüncü rübü ilə müqayisədə təmizlənmiş məhsullar tankerlərinə tələbat 2023-cü ildə 7,2% artacaq.
Daha uzun reyslər dizel yanacağı üçün gəmilərə tələbatı artıracaq.
WoodMac-ın yağ tədqiqatı rəhbəri Alan Gelder, “Qlobal ticarət öz yolu ilə getdiyi üçün biz 12 həftə çətin bir səyahətə hazırıq” dedi. “Bu, daha çox dəyişkən olacaq”.
Londonda Ron Bousso, Rowena Edwards və Əhməd Qəddarın reportajı Jason Neely və David Goodman tərəfindən redaktə
Standartlarımız: Thomson Reuters Trust Principles.
2023-01-17 05:39:10
Mənbə – reuters
Tərcümə“24 SAAT”
