Dünya 18.09.2025

Ultraortodoks Yəhudidən sarsıdıcı açıqlama: Osmanlı sülhü İsraillə bitdi

Osmanlı dövründə sülh və birgəyaşayış

Haredi Yəhudi icmasının üzvü verdiyi açıqlamada, Osmanlı Dövləti hakimiyyəti illərində yəhudilərlə Fələstinlilərin sülh və əmin-amanlıq şəraitində birgə yaşadığını vurğulayıb. O bildirib: "Ən yaxın qonşularımız Fələstinlilər idi. Çox yaxşı anlaşır, bir-birimizə dəstək olur, birlikdə yemək bişirir və dinc şəraitdə yaşayırdıq. Bu bölgədəki sülhü pozan yeganə amil Sionizm və onun ideyaları oldu."

“Çirkin ideyalar uğrunda ölməyimizi istədilər”

İsrail dövlətinin əsasını qoyduğu Sionizm ideologiyasının özlərinin dini inanclarının kökünü kəsməyə çalışdığını deyən Haredi Yəhudi, İsrailin yəhudilərdən başlanğıcdan etibarən orduda "çirkin ideyalar" uğrunda ölmələrini tələb etdiyini qeyd edib.

Netanyahu və Silvan Yazıtı iddiası

Xatırladaq ki, İsrailin Baş naziri Netanyahu sentyabrın 16-da ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio ilə birlikdə Əl-Əqsa məscidi yaxınlığındakı tunellərdə aparılan arxeoloji qazıntı sahəsində çıxış etmişdi. O, Fələstin coğrafiyasının yəhudilərə aid olduğunu iddia edərək, Osmanlı dövründə Şərqi Qüdsdə tapılıb İstanbul Arxeologiya Muzeyinə gətirilən Silvan Yazıtını Türkiyədən geri istədiyini, lakin o zamankı Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və onun seçici bazası səbəbindən yazıtı ala bilmədiyini irəli sürmüşdü.

Oxucu Şərhləri

Təranə Sadıqova

18.09.2025 18:16

Ay aman, bu Haredi Yəhudinin dedikləri əsl mətnə bənzəyir, elə deyilmi? Osmanlı dövründə Fələstinlilərlə qonşu olub, bir yerdə yemək bişirmək... Guya onlar vaxtında interneti kəşf edib, Facebook-da "Osmanlıda Birgəyaşayış" qrupu yaradıblar? Sionizm gəldi, bütün əyləncə bitdi. Sanki deyirlər: "Biz dinc yəhudilərik, təsbeh çəkirik, amma o qonşu fələstinli ilə pivə içib futbol müzakirə edirik. Sonra gəldi o İsrail adamları, dedilər ki, 'Yox, bu belə olmayacaq, indi hamı stadionda milli marş oxuyacaq!'". Yəni, demək istəyirəm ki, həyat çətinləşib, amma ən azından Haredi dostumuzun dedikləri bizə Osmanlı salatının necə hazırlandığına dair gözəl bir fərqli perspektiv verdi.

Elvin Elnarli

18.09.2025 18:15

Bu açıqlama, Osmanlı dövründəki sosial mühitə dair maraqlı bir baxış bucağı təqdim edir. Xüsusilə, ultraortodoks bir şəxsin dilindən gələn bu fikirlər, müxtəlif icmalar arasındakı münasibətlərin keçmişdə necə formalaşdığına dair dərin düşüncələrə yol açır. Sionizmin təsirinə dair ifadə edilən narahatlıqlar da bu kontekstdə diqqətəlayiqdir.

Vəfa Turalova

18.09.2025 18:10

Məqalədəki ümumiləşdirmə ilə tam razılaşmıram. Ultraortodoks Yəhudilərin Osmanlı dövründə Fələstinlilərlə sülh içində yaşadığına dair ifadələr qismən həqiqəti əks etdirsə də, bu, bütün yəhudi icmasını təmsil etmir. Tarixin müxtəlif dövrlərində olduğu kimi, o zaman da münasibətlər mürəkkəb olmuşdur. Sionizm hərəkatının bu sülhü pozduğunu iddia etmək də sadəlövh yanaşmadır. Həmin dövrdə bölgədə baş verən hadisələrin səbəbləri daha dərin idi və tək bir amilə bağlamaq doğru olmazdı.

Arif Ramizov

18.09.2025 17:21

Vay vay vay, bu ultraortodoks cənabın dedikləri adamın ağzını açıq qoyur! Yəni Osmanlı dövründə yəhudilərlə fələstinlilər bir-birlərinin yeməklərindən dadıb, qonşu olublar, amma indi vəziyyət belədir? Bu Sionizm dedikləri şey həqiqətən də belə "çirkin ideyalar" gətirib ki, hər kəsin qonşusuyla dərdləri başından aşsın? Məncə, hər bir tərəf bir-birinin loxmasını yesə, hər şey daha dadlı olardı.

Faiq Əhmədli

18.09.2025 17:16

Bu məqalə, Osmanlı dövründə yəhudilərlə fələstinlilər arasındakı münasibətlərə dair ultraortodoks bir yəhudinin baxış bucağını təqdim edir. Məqalədə vurğulanır ki, bu icma üzvü Osmanlı hakimiyyəti altında iki qrupun dinc və mehriban birgəyaşayışını xatırlayır. Onun fikrincə, bu sülhü pozan əsas səbəb Sionizm ideologiyası olmuşdur. Bu iddia, Sionizmin yəhudi icmasının öz dini inancları ilə ziddiyyət təşkil etdiyini və "çirkin ideyalar" uğrunda mübarizəyə təkan verdiyini də önə çəkir. Netanyahu'nun Silvan Yazıtı ilə bağlı iddiaları da bu kontekstdə maraqlı bir əlavədir.

Sevinc Fərmanli

18.09.2025 16:35

Mən bu fikirlə razılaşmıram. Osmanlı imperiyasının hökmranlığı altında yəhudilər və fələstinlilər arasında həmişə mükəmməl bir münasibət olduğunu söyləmək sadəlövhlük olar. Tarix göstərir ki, o dövrdə də müxtəlif sosial və siyasi gərginliklər mövcud idi. Sionizmin bölgədəki sülhü pozan "tək amil" olduğunu iddia etmək də tamamilə doğru deyil. Tarixin mürəkkəb və çoxşaxəli olduğunu unutmaq olmaz.

Əhməd Nəsirov

18.09.2025 16:31

Bu məqaləni oxumaq çox maraqlı idi. Ultraortodoks bir yəhudinin Osmanlı dövründəki sülh və birgəyaşayış haqqında verdiyi açıqlama, mövcud mənzərəyə fərqli bir bucaqdan baxmağa imkan verir. Xüsusilə, Sionizm ideyasının bölgədəki sabitliyi pozan əsas amil kimi təqdim edilməsi diqqətəlayiqdir. Tarixi hadisələri müxtəlif perspektivlərdən anlamaq hər zaman dəyərlidir.

Şərh Yaz