Yaponiyada bazar günü keçirilən yuxarı palata seçkiləri ölkədə uzun müddətdir görünməyən dərəcədə
sağ populizmin yüksəlişinə səhnə oldu. Beş il əvvəl siyasi səhnəyə qədəm qoyan və YouTube-da qurulan aşırı sağçı
Sanseito Partiyası, yalnız iki kürsüyə sahib olmasına baxmayaraq, bu seçkidə yerlərinin sayını 15-ə çatdırdı.
YouTube-dan Parlamentə: Sanseito Partiyasının Yüksəlişi
ABŞ prezidenti Donald Trampın başlatdığı MAGA (Make America Great Again) hərəkəti tərzində qlobal yeni siyasətləri xatırladan bu çıxış, AFP-nin şərhinə görə, "ABŞ-da Donald Tramp, Almaniyada Alternativ Almaniya Partiyası (AfD) və Britaniyada Naycel Faracın İslahat Partiyası kimi birləşmələrlə bənzərlik təşkil edir."
Sanseito Partiyasının şüarı aydındır: "Öncə Yaponiya". Partiya, COVID-19 pandemiyası dövründə peyvəndlər, qlobal elitalar və qloballaşma əleyhinə komplo nəzəriyyələri yayan məzmunlarla diqqət çəkərək, rəqəmsal mühitlərdəki mövcudluğunu siyasi gücə çevirib.
Miqrant Əleyhdarlığı və "Səssiz İşğal" Narrativləri
Sanseito Partiyasının lideri Sohei Kamiya, seçki kampaniyasında
miqrant əleyhdarlığını ön plana çıxardı. O, xüsusilə son illərdə Yaponiyaya artan turist və miqrant axınını Yaponiya xalqının iqtisadi problemlərinin mənbəyi kimi göstərdi. Kamiya, "Turist olaraq gəlmələri problem deyil. Amma ucuz iş gücü deyə davamlı olaraq əcnəbi alsaydıq, yaponların maaşları artmazdı," deyərək ölkədə
sağ populizmin qığılcımını yaratdı. Eyni zamanda "əcnəbiləri qovmaq istəmədiklərini, kənarlaşdırıcı olmadıqlarını" da vurğuladı. Partiya, miqrantların cinayət nisbətlərini artırdığı, əmlak qiymətlərini yüksəltdiyi və ictimai xidmətlərə yük yaratdığı kimi doğrulanmamış iddialarla da gündəmə gəldi.
Siyasi Gücə Dönüşən Rəqəmsal Varlıq və Hökumətin Reaksiyası
Sanseito Partiyası ictimaiyyətə "qloballaşmaya qarşı Yaponiya xalqının həyatını yenidən qurmaq" vədi verərək, sosial yardım xərcləri və vergi endirimi vədləri ilə də dəstək topladı.
Sanseito Partiyasının yüksəlişi hökuməti də hərəkətə keçirdi. Yaponiya hökuməti də bu təzyiqə cavab olaraq, öz
sələfi siyasi xəttindən fərqli olaraq, miqrasiya siyasətini sərtləşdirmək qərarına gəldi və "sıfır qanunsuz əcnəbi" hədəfini gündəmə gətirdi. Lakin bu çıxışlar, ölkədə ksenofobiyanın artdığına dair narahatlıqları da özü ilə gətirdi. Səkkiz qeyri-hökumət təşkilatı keçən həftə verdiyi ortaq açıqlamada, "əcnəbilərin prioritetləşdirildiyi" yönündəki bəyanatların əsassız birer demaqogiya olduğunu bildirərək, "genişlənən ksenofobiya" barədə xəbərdarlıq etdi.
Yaponiya Siyasətində Yeni Dönəm: Müvəqqəti Partlayış, Yoxsa Dərin Dəyişiklik?
Tsukuba Universitetindən politoloq Hidehiro Yamamoto, Yaponiyada yeni qurulan partiyaların adətən sürətlə sönməsinə diqqət çəkərək qeyd edir: "Müvəqqəti xalq dəstəyi ilə siyasi uğur əldə etmək mümkündür, lakin bunu davamlı etmək çətindir." Təxminən 3.8 milyon əcnəbi əhalisi ilə Yaponiya, hələ də inkişaf etmiş ölkələr arasında ən aşağı miqrant nisbətinə sahib ölkələrdən biridir (ümumi əhalinin yalnız yüzdə 3-ü). Lakin
Sanseito Partiyasının uğuru, Yaponiya cəmiyyətindəki dərin iqtisadi qayğıların və sosial narahatlıqların,
miqrant əleyhdarlığı ilə necə birləşdiyini gözlər önünə sərir.
Sanseito Partiyasının alt palatadakı varlığını genişləndirmə planları davam edərkən, Yaponiya siyasətinin qarşıdakı dövründə miqrasiya, sosial siyasət və 'öncə yerli xalq' müzakirələrinin daha da sərtləşməsi gözlənilir.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Nazi Partiyası ilə Sanseito Partiyası arasındakı əsas fərqləri qeyd etməyiniz də diqqətəlayiqdir. Millətçilik, irqçilik və antisemitizm kimi məsələlərin Nazi Partiyasının əsasını təşkil etdiyini, Sanseito Partiyasının platformasının isə daha az məlum olduğunu vurğulamağınız, bu iki hərəkatın eyni dərəcədə təhlükəli olub-olmadığı sualını ortaya çıxarır.
Yaponiya cəmiyyətinin tarixi və mədəniyyətinin belə bir populist hərəkatın genişlənməsinə necə təsir etdiyi sualı isə məqalənin daha dərin təhlilinə ehtiyac olduğunu göstərir. Bu kimi suallara cavab tapmaq, Sanseito Partiyasının gələcək təsirini anlamaq baxımından olduqca vacibdir.
Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, sosial medianın populist ideologiyaların yayılmasındakı rolu təhlükəlidir. Bu vasitənin düzgün istifadəsi və nəzarət mexanizmlərinin yaradılması, cəmiyyətlərin sağlamlığı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Məqaləyə gətirdiyiniz dəyərli fikirlər üçün bir daha təşəkkür edirəm.
MAGA hərəkatı ilə müqayisə etdikdə, hər iki hərəkatın populist çağırışlar etdiyi, qloballaşmaya şübhə ilə yanaşduğu və "öz ölkəsinə öncəlik" prinsipi güddüyü doğrudur. Lakin Sanseito Partiyasının Yaponiyadakı spesifik sosial mühiti, məsələn, yaşlanan əhali və gənclərin sosial təcridi kimi məsələlərlə necə öz ritorikasını bağladığı da araşdırılmalıdır. Bu, yalnız iqtisadi narazılıqdan deyil, həm də sosial və mədəni dəyərlərlə bağlı məqamları ortaya çıxara bilər. Məqalənin sosial medianın rolunu vurğulaması, bu yeni siyasi fenomenin anlaşılmasında əsaslı bir nöqtədir.
Şərh:
Şərhinizdə Sanseito Partiyasının yüksəlişini Donald Trampın siyasi taktikaları ilə müqayisə etdiyiniz maraqlı nöqtələrə toxunmusunuz. Sosial medianın siyasi proseslərdə oynadığı rol və bu platformalardan istifadənin populizmin artımına təsiri həqiqətən də diqqət çəkən bir məsələdir.
Yaponiyadakı vəziyyətin ABŞ-dakı durumdan fərqli olaraq daha fundamental dəyişiklikləri əks etdirdiyi fikriniz də önəmlidir. Aşırı sağın yayılmasının və ənənəvi partiyalara inamın azalmasının dərin sosial-iqtisadi səbəblərə bağlı olması ideyası, bu məsələnin yalnız siyasi deyil, həm də cəmiyyətin genetik strukturu ilə əlaqəli olduğunu göstərir. Sosial medianın tənzimlənməsinin kifayət etməyəcəyi qənaəti də olduqca yerindədir. Siyasi diskursda radikal fikirlərin yayılmasının kökündə duran səbəblərə diqqət yetirmək, demokratik proseslərin gələcəyi üçün vacibdir. Bu müqayisə, demokratik sistemlərin davamlılığının təmin edilməsi üçün sosial medianın təsirini anlamağın nə qədər kritik olduğunu bir daha ortaya qoyur.
Bu hadisəni qlobal miqyasda da müşahidə etmək mümkündür. ABŞ-da Tramp fenomeni və Avropadakı sağ populist hərəkatlar da sosial medianı istifadə etsələr də, əsasında sosial-iqtisadi narahatlıqlar yatırmı? Bəs, sizin fikrinizcə, Sanseito Partiyasının uğurunda əsas amil sosial mediadan daha çox, mövcud siyasi sistemin xalqın ehtiyaclarına cavab verməməsidirmi?
MAGA hərəkatı ilə müqayisə mövzusu da diqqət çəkir. Bu iki hərəkatın oxşar və fərqli cəhətləri hansılardır? ABŞ-dakı MAGA kimi, Yaponiyada da sağçı siyasətin yüksəlişi qloballaşma və iqtisadi bərabərsizliklə əlaqəli ola bilərmi? Yoxsa bu yüksəliş daha çox mövcud siyasi sistemin və ya əsas axın siyasətinin xalqın gözləntilərinə cavab verməməsindən qaynaqlanırmı? Bütün bunları nəzərə alsaq, Sanseito Partiyasının uğurunu yalnız sosial media ilə izah etmək, məsələnin dərin sosial və iqtisadi köklərini görməyə mane olurmu? Yaponiyadakı sosial-iqtisadi amillərə daha çox diqqət yetirilsəydi, Sanseito Partiyasının bu dərəcədə sürətli yüksəlişi təəccüblü olardımı?
Lakin, sosial medianın bu yüksəlişdəki rolunu tamamilə rədd etmək də düzgün olmazdı. Sosial media, əsasən gənclər arasında, siyasi mesajları yaymaq və yeni bir siyasi düşüncə tərzi yaratmaq üçün inanılmaz dərəcədə güclü bir vasitədir. Bu platformalar, ənənəvi media kanallarının çatmadığı demoqrafik qruplara çatmaq üçün istifadə edilə bilər və bu da partiyanın geniş auditoriyaya müraciət etməsinə imkan verə bilər. Yəni, sosial media, sosial-iqtisadi problemlərin nəticəsi olaraq yaranan narazılığı və etirazı artırmaq və kanalizasiya etmək üçün bir vasitə kimi fəaliyyət göstərə bilər. Bu səbəbdən, sosial media ilə sosial-iqtisadi amillərin bir-birini gücləndirən, deyil, qarşılıqlı əlaqəli təsirləri olduğunu nəzərə almaq daha dolğun bir təhlil üçün zəruridir. Müqayisəli təhlil Amerika və Yaponiya hallarında sosial media istifadəsinin miqyasını və təsirini, həmçinin mövcud siyasi sistemlərin fərqliliklərini nəzərə almalıdır. Bununla yanaşı, "gözlənilməz" termini də subyektivdir və keçmiş seçki nəticələrinə və siyasi proqnozların dəqiqliyinə bağlıdır.
Bu hadisəni qlobal miqyasda da nəzərdən keçirə bilərik. ABŞ-da Trump fenomeni və Avropada aşırı sağçı populist hərəkatların yüksəlişi bənzər trendləri göstərir. Maraqlıdır ki, bu hərəkatların bir çoxu sosial medianın gücündən istifadə edir, ancaq əsasında ümumi bir sosial-iqtisadi narahatlıq yatar.
Beləliklə, Sanseito Partiyasının uğurunu yalnız sosial media strategiyası ilə izah etmək, daha geniş bir şəkili əldən vermək deməkdir. Yaponiyadakı sosial-iqtisadi narahatlıqların partiyanın əsas mesajları ilə necə əlaqəli olduğunu daha ətraflı araşdırmaq vacibdir. Bəlkə də, əsas səbəb, sosial media deyil, mövcud siyasi sistemin xalqın ehtiyaclarına cavab verməməsidir?
Bu hadisəni Avropadakı aşırı sağ populist hərəkatların yüksəlişi ilə müqayisə etmək maraqlı olardı. Avropada da şübhəsiz ki, sosial mediadan istifadə edilmişdir, lakin bu hərəkatların yüksəlişində iqtisadi böhranlar, miqrasiya axını kimi amillərin daha böyük rolu olub-olmadığını araşdırmaq lazımdır. Yaponiyanın özünəməxsus sosial və iqtisadi konteksti nəzərə alınaraq, bu iki hal arasındakı oxşarlıqlar və fərqlər daha dəqiq müqayisə tələb edir.
Beləliklə, Sanseito Partiyasının uğurunun əsas səbəbi olaraq yalnız sosial medianı göstərmək qənaətbəxş deyil. Bəlkə də partiyanın mesajı, seçicilərin ehtiyaclarını daha dəqiq ifadə etməsi, ya da uzunmüddətli siyasi partiyaların seçicilərlə əlaqə qurmaqda uğursuzluğu bu yüksəlişdə daha böyük rol oynayıb? Bu məsələni daha geniş təhlil etmək üçün, Yaponiyada aşırı sağın yüksəlişinin səbəblərini daha dərin araşdırmaq və gələcək siyasi inkişafları proqnozlaşdırmaq üçün hansı metodlardan istifadə edilməlidir?
Alternativ bir baxış bucağı isə, Sanseito Partiyasının uğurunu mövcud siyasi sistemin qeyri-kafiliyinə və əhalinin əsas siyasi partiyalara olan narazılığına bağlamaqdır. Partiyanın effektiv sosial media strategiyası, şübhəsiz ki, rol oynayıb; ancaq bu strategiyanın effektivliyi mövcud siyasi aktörlərin geniş əhalinin ehtiyaclarına cavab verməməsindən qaynaqlanan bir boşluğu doldurması ilə əlaqədar ola bilər. Yəni, Sanseito'nun yüksəlişi yalnız aşırı sağ ideologiyanın üstünlüyünün deyil, həm də əsas siyasi spektrin çatışmazlıqlarının nəticəsi ola bilər. Bu məsələ daha ətraflı araşdırılmalıdır ki, səbəb-nəticə əlaqəsini daha dəqiq müəyyən etmək mümkün olsun.
Lakin, iki hadisə arasında da əhəmiyyətli fərqlər var. Trampın seçilməsi, mövcud siyasi sistemin zəifliklərini ifşa edən, daha çox müəyyən qədər qurulmuş qüvvələr arasındakı rəqabətin nəticəsi idi. Sanseito-nun yüksəlişi isə, Yaponiyanın siyasi sistemində daha fundamental bir dəyişikliyi əks etdirir; aşırı sağ görüşlərin daha geniş yayılmasını və ənənəvi siyasi partiyalara olan inamın azalmasını göstərir.
2016-cı ildəki ABŞ seçkilərindən əldə edilən əsas dərs odur ki, sosial medianın siyasi prosesə nüfuz etməsinin qarşısını almaq üçün qəti tədbirlər görülməlidir. Ancaq Yaponiyadakı hadisə göstərir ki, yalnız tənzimləmə kifayət etməyə bilər. Siyasi diskursda radikal fikirlərin geniş yayılmasına səbəb olan dərin sosial-iqtisadi səbəblərə də müraciət etmək vacibdir. Yaponiyadakı durumun ABŞ-dakıdan fərqli olmasına baxmayaraq, hər iki hadisə demokratik proseslərin həssaslığını və sosial medianın siyasi məkan üzərindəki gücünü bir daha vurğulayır.
Şərh Yaz