Yüz illərdir istifadə edilən bir çox alternativ tibb üsulları var. İnsanlar müxtəlif xəstəliklərinə görə bu üsullara müraciət edə bilərlər. Hipnoterapiya müxtəlif üsullardan birini istifadə edərək xəstəni hipnoz edərək tətbiq edilən alternativ müalicə üsuludur. İnsanın güvəndiyi bir mütəxəssis tərəfindən edilməsi son dərəcə vacibdir. Bütün müalicə üsullarında olduğu kimi, hipnozun da bəzi mümkün yan təsirləri ola bilər. Bu vəziyyət şəxsin konstitusiyasına görə dəyişə bilər. Hər hansı bir yan təsir ehtimalı nəzərə alınmaqla, mütəxəssis həkimin icazəsi və ya göstərişi olmadan tətbiq edilməməsi lazım olan alternativ tibb tətbiqidir.

Hipnoz nədir?

Hipnoz üçün yunan sözü yuxudur. Ancaq bu sahədə çalışanlar müraciət zamanı sedativ deyil, maarifləndirməyə diqqət yetirdiklərini bildirirlər. Məlumdur ki, bu təcrübə ilk dəfə XVII əsrdə tətbiq edilmişdir. Hipnozun müalicəsində hipnozda əlverişsiz olduğu aşkarlana bilməyən şəxsin hipnoz işini görəcək şəxsə etibar etməsi vacibdir. Şübhə və etibarsızlıq varsa, müalicə olunan şəxsin diqqəti həyata keçirilə bilməz.

Hipnoz necə edilir?

Hipnozun nə demək olduğu sualına adətən “yuxuya qoyulma vəziyyəti” kimi cavab verilir. Bununla belə, ekspertlər bildirirlər ki, müştərilərin yuxuya getməməsi, əksinə, onların şüurunu yaşatacaq konsentrasiyanın təmin edilməsi məqsədi daşıyır. Hipnoz beş fərqli şəkildə həyata keçirilə bilən bir tətbiqdir. Dərman vasitəsi ilə cəza və mükafat üsulları, inandırma üsulu, texnika ilə hipnoz, mexaniki təsir və ya hipnoz həyata keçirilə bilər.

Psixoterapiya sahəsində təhsil almış və bu sahədə ixtisaslaşmış şəxslər hipnoz tətbiq edə bilərlər. Ancaq tətbiq olunacaq şəxsin bədəni hipnoz olunmağa uyğun olmalıdır. Bəzi insanlar ümumiyyətlə hipnoz edilmir. Bu insanlara yaşlılar, şizofreniya diaqnozu qoyulmuş insanlar və hipnoz üçün arzuolunmaz hesab edilən müəyyən xəstəlikləri olan insanlar daxildir. İnsandan insana dəyişsə də, hipnozun bəzi yan təsirləri ola bilər. Tətbiq zamanı və ya ondan sonra baş verə biləcək bəzi mümkün pis vəziyyətləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:

• qaralma
• başgicəllənmə
• Xroniki baş ağrıları
• Trance
• qavrayış fərqi

Bütün bu və ya daha çox təsirlərin qarşısını almaq üçün ediləcək ilk şey mütəxəssis həkimə müraciət etməkdir. Hipnoz çox lazım olmadıqca üstünlük verilməyən bir təcrübədir. Yanlış tətbiqə gəlincə, bu, geri dönüşü olmayan bəlalara, özündən uzaqlaşmaya, müxtəlif asılılıqlara səbəb ola bilər.

Hipnozun hansı növləri var?

Müxtəlif növlərdən asılı olaraq, hipnozun tətbiqi ilə bağlı heç bir problemi olmayan insanlara mütəxəssislər tərəfindən həyata keçirilə bilər. Bilinən və tətbiq edilən altı müxtəlif hipnoz növü var. Hipnoz ediləcək insanların yaş qruplarına, hipnozun nə qədər müddətə tətbiq olunacağına və ya tətbiqin harada ediləcəyinə görə dəyişə bilən hipnoz növləri aşağıdakılardır:

• Dərman istifadə edərək hipnoz: Bəzi insanlar təklif metodu adlanan ən çox istifadə edilən üsulla hipnoz olunmaya bilər. Bu ehtimal insandan və ya mühitdən asılı olaraq dəyişə bilər. Bu hallarda xəstəyə hipnoza qarşı mövcud müqaviməti qırmaq üçün dərman verilə bilər.
• Qrup hipnozu: Həkimlər müəyyən vəziyyətlər və uyğun gördükləri insanlar üçün kollektiv hipnoz metodundan istifadə edə bilərlər. Çətin üsul olduğu üçün çox istifadə edilmir. Çətinlik ondan irəli gəlir ki, fərdlərin hipnoza qarşı həssaslığı fərqli ola bilər.
• Kollektiv hipnoz: Bu üsulda, qrup hipnozunda olduğu kimi, izdihamlı bir cəmiyyətdə yalnız bir praktikant var. Mütəxəssis həkim eyni zamanda böyük bir qrupa müraciət edə bilər.
• Avtohipnoz: Yol hipnozu kimi də tanınır. Bu cür təcrübədə hipnoz olunmaq üçün bir praktikaya ehtiyac yoxdur. Müxtəlif səbəblərə görə özünü hipnoz var. Bunun yol hipnozu adlandırılmasının səbəbi isə bu vəziyyəti daha çox uzaq məsafələrə gedən sürücülərin yaşaması ilə bağlıdır. Yorğunluq, yuxusuzluq və ya səssizlik səbəbindən uzun məsafələrə səyahət edən insanlar avtomatik hipnoza girə bilərlər.
• Sosial hipnoz: Bir cəmiyyətə bağlı olan fərd həmin cəmiyyətin və ya cəmiyyətin təzyiqləri nəticəsində sosial hipnoz yaşayır. Bu zaman həmin cəmiyyətin lideri olan şəxs hipnozçu kimi qəbul edilir. Bütün insanlar sosial hipnoza məruz qaldıqda, bütün hadisələrə və ya vəziyyətlərə eyni şəkildə reaksiya verirlər.

Hipnoz olunmaq nə deməkdir?

Bəzi insanlar “Hipnoz gerçəkdirmi?” sualına cavab axtarır. Bununla belə, hipnoza inanan və bunun çox etibarlı bir müalicə üsulu olduğuna inananlar da var. İctimaiyyətə açılan hipnoz tətbiqi nümunələrində tətbiq edilən şəxslərin aktyor olduğunu iddia edənlər də var. Hipnozla məşğul olan insanlar hipnozun əsl alternativ müalicə üsulu olduğunu deyirlər. Bu izahatlara uyğun olaraq, hipnoz kəkələmədən tutmuş unutqanlığa qədər bir çox problem üçün istifadə edilə bilər. Hipnozun yaxşılaşdığı məlum olan bəzi şərtlər bunlardır:

• Fobiyalar, müxtəlif mövzularda qorxular
• yuxusuzluq problemi
• Yemək pozğunluqları
• nitq pozğunluqları
• Qəzəbi idarə edə bilməmək
• cinsi problemlər
• Panik atak
• Travmatik psixoloji problemlər
• Xroniki ağrı
• sidik qaçırma

Bu gün hipnozun inkişafı üçün tədqiqatlar davam edir. Psixiatriyada yuxarıdakı vəziyyətlər və bir çox başqa problemlər üçün hipnoz tətbiq edilir və hipnoz üsulundan istifadə olunur. Hipnoz edilmək, ətrafdakı şüurunu azaltmaq və insanın diqqətini tək bir nöqtəyə yönəltmək üçün tətbiqdən təsirlənərək baş verir. Müraciət edilən şəxsdə aşağıdakı halların mövcud olduğunu güman etmək məqsədi daşıyır:

• Hər kəs inandığı hər şeyi edə bilər.
• Bədənin və ağılın özünü müalicə etmək qabiliyyəti var.
• İnsanlar ehtiyac duyduqları zaman bu təcrübələrdən faydalana bilərlər, çünki bütün genetik təcrübələri öz daxilində daşıyırlar.
• Necə ki, başqa insanların baxışlarına hörmət edilir, insan özünə hörmətini qorumalıdır.
• İnsan uğursuz deyil, mənfi ola bilər. Baxış nə qədər müsbət olarsa, bir o qədər yaxşı şeyləri cəlb edir.