Enboli (laxtalanma) aşkar edilməyən, geri dönməz nəticələrə səbəb ola bilər. Ayaqda başlayan laxtalanmaya düzgün müdaxilə edilməməsi enbolinin ağciyər damarlarını tıxanmasına səbəb olur və ölümcül risk yaradır. Beynəlxalq İştirakla Milli Ağciyər Sağlamlığı Konqresinin (UASK) prezidenti Prof. Dr. Nuri Tutar, “Uzun müddət hərəkətsiz qaldığınız zaman ayaqda əmələ gələn enbolizm (laxtalanma) ağciyərə doğru irəliləyə bilər. Ayaqda meydana gəldikdə şişlik yaranır və ya ağrı hiss olunur. Sonra bu laxta irəliləsə ağciyərə, tənəffüs yollarını bağlayır və ağciyərin damarlarını bağlayır.

AYAQ ÜSTÜNDEKİ DAYAZLARA DİQQƏT

prof. Dr. Nuri Tutar zəlzələ ilə ağciyər enboliyası arasındakı əlaqə ilə bağlı açıqlamalar verib. Tutar, “Zəlzələdə dəfn edilən insanlar var idi. Yaxud deyək ki, sağ qaldı, xilas olandan sonra çıxıb maşınlarında qaldılar. Ya da hərəkət edə bilməyəcəyi yerlərdə qaldı. Enboli dediyimiz əslində laxtalanma deməkdir. Qan laxtası ayağımızdan başlayıb ağciyərə doğru irəliləyə bilər. Ayağında meydana gəldikdə, bir şişlik meydana gəlir və ya ağrı hiss olunur. Sonra bu laxta ağciyərə doğru irəliləsə, tənəffüs yollarını bağlayır və ağciyər damarlarını bağlayır. Damarların tıxanmasından sonra ağciyərlərin iş funksiyasını pozaraq ölümlə nəticələnə bilər. Xüsusilə burada uzun müddət hərəkətsiz qalmaq; Məsələn, sürücülük zamanı meydana gələn mövqe damarlarda təzyiq yarada və laxtaların əmələ gəlməsi üçün zəmin hazırlaya bilər.

“ZƏLZƏLZƏ ZAMANI DÖVLƏTİNDƏ BAŞ EDƏN ENBOLİSİN SAYI 2 dəfə artaraq 5-ə çatıb”

Zəlzələ bölgəsində yaşanan stressin xəstəliyi tətikləyə biləcəyini ifadə edən Tutar, “Bu gərginlik də damarların quruluşunu poza və laxtalanmaya səbəb ola bilər. Yaponiyada bu mövzuda araşdırma aparılıb. Bu araşdırmada zəlzələ zonasında normal olaraq baş verən ağciyər enbolizmlərinin sayı və zəlzələ zamanı meydana gələn enbolizmlərin sayı iki dəfə artmışdır. Başqa sözlə, zəlzələ zamanı laxtalanma əmələ gəlməsi həqiqətən də artır. Siz bundan xəbərdar olmalısınız. Ayağımızda şişlik varsa, bir ayağımız digərindən genişdirsə, buna diqqət etmək lazımdır. Ya da ağzımızdan gələn qan, sinəmizdəki ağrılar laxtalanma meydana gələ biləcəyini bizə göstərən tapıntılardır. Bunlarda diqqətli olmaq lazımdır. Bunları ilk həftədə gördük, 1 ay keçdi və indi zəlzələ ilə laxtalanma əlaqəsi azalıb.

QORUNMAĞIN ƏN ƏHƏMİYYƏTLİ YOLU HƏRƏKƏT ETMƏKDİR

Stress və hərəkətsizliyin olduğu yerdə ağciyər damarlarının laxtalanma riski altında olduğunu bildirən Tutar sözlərini belə yekunlaşdırıb: “Burada qorunmağın ən yaxşı yolu hərəkət etməkdir. Xəstə xəstəxanaya gəlirsə, biz artıq müdaxilə edirik. Rayonda işləyən tikinti maşınlarının sürücülərinin də gün ərzində müəyyən müddət hərəkət etməsi, sadəcə yük maşınında gözləmək, maşında uzanmaq və hərəkətsiz qalmaq laxtalanma riski yaradır. Onun müalicəsi qan durulaşdırıcı dərmanlardır. İnyeksiya və ya həblərdən istifadə edirik. 3-6 arasında dəyişən müalicə müddəti var. TUS imtahanında 10-12 saat oxuyan dostlarımızdan zaman-zaman bu şikayətləri eşidirik. 2 saatdan sonra hərəkət etmək lazımdır”.

(İHA)