Pandemiya ilə artan anti-peyvənd bir çox xəstəliyə yoluxma riskini artırır. Getdikcə yoluxucu xəstəliklər, xüsusilə qeyri-müntəzəm miqrasiya qəbul edən şəhərlərdə uşaqların və hamilə qadınların həyatını risk altına qoyur. Türkiyə Pediatriya Qurumunun prezidenti Prof. Dr. İllərdir ilk dəfə qızılca xəstəliyini xəstəxanaya yerləşdirdiklərini bildirən Haluk Çokuğraş qızılcaya qarşı peyvənd nisbətinin yüzdə 95-in altına düşdüyü təqdirdə yenidən epidemiyaların baş verə biləcəyini vurğuladı.

TƏDBİRLƏRƏ GÖRƏ ANTİ-PEYVƏNDƏ VƏKSİNLƏR

Türkiyədə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən uşaqlıq peyvəndi təqviminə daxil edilən və 9-cu ay, 1-ci, 4-cü və 6-cı yaşlarda vurulan qızılca peyvəndi uşaqları virus xəstəliyi olan qızılcadan yüzdə 99 qoruyur. 1960-cı illərdən bəri təhlükəsiz şəkildə istifadə edilən qızılca peyvəndi, pandemiyadan sonra artan anti-peyvənd səbəbiylə uşaqlıq peyvəndini rədd edən ailələr tərəfindən tətbiq edilmir. Digər tərəfdən, təkcə Türkiyəni deyil, bütün dünyanı təsir edən miqrasiya dalğaları səbəbiylə peyvənd təqiblərinin çətin olduğunu ifadə edən Prof. Dr. Haluk Çokuğraş Türkiyədə yüzdə 98 civarında olan peyvənd nisbətlərinin son vaxtlar azalmağa başladığını və bunun da qızılca xəstəliyinin yayılma riskini artırdığını qeyd edib. İllər sonra ilk dəfə peyvəndləri əskik olduğu üçün ötən gün qızılcalı bir uşağı klinikalarına qəbul etdiklərini izah edən Prof. Dr. Çoxuğraş, “Hələlik bizə bir xəstə gəldi, amma bilirik ki, hər yerdə, xüsusilə də son bir ayda qızılcaya yoluxanların sayı artmaqdadır”.

“İLLER ƏVVƏL HƏFTƏDƏ 2-3 ÖLÜM GÖRÜRDÜK”

Türkiyədə uşaqların peyvənd nisbətinin bir çox Avropa ölkəsindən daha yaxşı olduğunu vurğulayan Prof. Dr. “Bizim son dərəcə yaxşı peyvənd təqvimimiz var. Amma biz bilirik ki, son illər bu göstərici azalıb. Burada, məsələn, qızılca üçün kritik həddi 95 faizdir. Qızılca xəstəliyinin yayılma ehtimalı da artır. Biz görürük ki, peyvəndlər olub. Son zamanlar qızılcada real artım var. Dünən klinikamıza belə bir qızılca xəstəsi daxil olmuşduq. O, xarici ölkə vətəndaşı idi. Peyvəndləri tam bitməmiş xəstə. Qızılca tam bəla idi. Qızılca rezidenturamız dövründə çox qorxulu bir xəstəlik idi. “Biz Əvvəllər həftədə 2 və ya 3 dəfə qızılca ilə bağlı ölüm halları müşahidə olunurdu. Bilirik ki, bu, immunitet sistemini ciddi şəkildə sıxışdıran bir xəstəlikdir. Təbii ki, o köhnə günlərə qayıtmaq istəmirik”.

“Uşaqlara peyvənd vurulmaması insanlığa qarşı cinayətdir”

Son 10 ildə təkcə Türkiyənin deyil, bir çox ölkənin dünyada baş verən qarışıqlıq səbəbindən nizamsız miqrasiya ilə üzləşdiyini vurğulayan Prof. Dr. Çokuğraş deyib: “Nəzarətsiz köçlər olub. Həm köçlər, həm də qızılca xəstəliyinin artması yalnız bizə aid deyil. Məsələn, Uzaq Şərq, Balkan ölkələrində və hətta Avropa ölkələrində zaman-zaman kiçik epidemiyalar baş verir. Peyvənddə qərarsızlıq və ya qarşıdurma var. həm də artıb.İnsanlar həqiqətən çaşqın olduqları üçün və ya peyvəndin əleyhinə olduqları üçün peyvənd almırlar.Amma bəziləri radikal peyvənd əleyhinədirlər.Bu insanların sayının ciddi şəkildə artması səbəbindən uşaqların peyvənd olunma göstəriciləri təəssüf ki, azalır. Bunu xüsusilə Covid pandemiyası zamanı yaşadıq və Covid peyvəndlərinə, uşaqlıq peyvəndlərinə qarşı olmağımız zamanı məndən soruşsanız, peyvənd edilmiş bir xəstəlik varsa, bu insanlığa qarşı cinayətdir.

ƏLAQƏ ÜÇÜN BAŞQALARININ ÖLÜMÜNƏ SƏBƏB OLA BİLƏRSİNİZ

Peyvəndin yalnız fərdi qərar ola bilməyəcəyini vurğulayan Prof. Dr. Çokuğraş bu açıqlamaları verib: “Bu sosial problemdir və öz uşağınıza peyvənd etmədiyiniz zaman deyək ki, uşağınızda məxmərək var, bu bizim qorxduğumuz bir xəstəlik deyil. Uşağınız hamilə qadına bulaşırsa, o qadının övladı bətnində olarkən ölə və ya şikəst doğula bilər.Əgər erkən yaşda bu xəstəliklərə tutularsa, uşaqlardan qat-qat ağır şəkillərə səbəb ola bilər.Cəmiyyətin immunitet qazanması üçün hamımız peyvənd olunmalıyıq. Demək lüksüm yoxdur”.

“NORMAL olaraq İKİ DOZA, RİSKLİ ŞƏRTLƏR ÜÇÜN ÜÇ DOZA QƏBUL EDİLƏ BİLƏR”

Uşaqlıq peyvəndlərinin uzun illərdir təhlükəsiz şəkildə tətbiq olunduğunu qeyd edən Prof. Dr. “Bu peyvəndlərin insanların narahatlığına və ya peyvənddən imtina etməsinə səbəb olacaq heç bir qalıcı, uzunmüddətli yan təsirləri yoxdur. Vaxtı gələndə hər kəs öz övladına peyvənd etdirməlidir. Qızılca peyvəndi adətən 1 yaşa qədər verilir, əlavə dozalar 4-6 yaşında verilir.Xəstəliyi olan uşaqda 99 faizə yaxın qorunma var.Nadir hallarda peyvənd olunmuş uşaqda qızılca ola bilər, lakin çox yüngül səpgilərlə keçir. .Normalda ilk dozanı 1 yaşında edirik,amma indi yaşadığımız vəziyyətə görə yəni epidemiya təhlükəsi olanda miqrasiya çox yüksək olur.Məşğul olanda birinci doza ola bilər. 9 aylığında tətbiq edilir.Lakin bu aylarda uzunmüddətli qorunma yoxdur, cəmi 60 faizdir.Ona görə də yenidən 1,4 və 6 yaşında tətbiq olunmalıdır.Səhiyyə Nazirliyi Uzun müddətdir çox yaxşı bir qərar, qızılca peyvəndinin 9 aya verildiyi. Artıq bir aylıq olanda məşq etməyə başladı” dedi.

(DHA)