XülasəUkrayna Qlobal Cənubla arvadbazlıq etməyi əsas prioritet hesab edir Rusiya müharibə zamanı regionla əlaqələr qurduUkrayna öz planını sülhə aparan yeganə yol kimi görür Kiyev digər sülh planlarının yayılmasından sonra geri çəkilir
Kiyev, 29 may (Reuters) – Kiyevin sülh planı Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinə son qoymağın yeganə yoludur və vasitəçilik səyləri üçün vaxt keçdi, prezident Vladimir Zelenskinin baş köməkçisi deyib.
Baş diplomatik müşaviri İhor Jovkva Reuters agentliyinə bildirib ki, Ukrayna Rusiyanın ərazi qazanclarını bağlayan atəşkəsdə maraqlı deyil və Rusiya qoşunlarının tam çıxarılmasını nəzərdə tutan sülh planının həyata keçirilməsini istəyir.
O, son aylarda Çin, Braziliya, Vatikan və Cənubi Afrikadan gələn sülh təşəbbüslərini geri itələdi.
“Ukraynadakı müharibədən danışarkən Braziliya sülh planı, Çin sülh planı, Cənubi Afrika sülh planı ola bilməz”, – Jhovkva cümə günü axşam verdiyi müsahibədə deyib.
Zelenski bu ay bəzi üzvlərinin sülh hərəkətlərinə cavab olaraq Qlobal Cənub məhkəməsinə böyük təkan verdi. O, mayın 19-da Səudiyyə Ərəbistanında Ərəb Liqasının sammitində iştirak edib, ev sahibi İraq vəliəhdi Məhəmməd bin Salman və digər nümayəndə heyətləri ilə danışıqlar aparıb.
Daha sonra o, Yaponiyaya uçdu və burada Hindistan və İndoneziya liderləri – Qlobal Cənubda mühüm səslər – Xirosimada keçirilən Yeddilik Qrupu sammiti çərçivəsində görüşdü.
Kiyev Kremlə qarşı mübarizədə Qərbdən möhkəm dəstək alsa da, Rusiyanın illərdir diplomatik enerjiyə sərmayə qoyduğu Qlobal Cənubdan – Latın Amerikası, Afrika və Asiyanın böyük hissəsini ifadə edən termindən – eyni dəstəyi qazanmayıb.
Moskva Ukraynadakı müharibə zamanı, o cümlədən enerjisinin daha çox hissəsini Hindistan və Çinə satmaqla Qlobal Cənub gücləri ilə əlaqələri gücləndirib.
Qərbin dəniz yolu ilə Rusiya neftinin idxalına tətbiq etdiyi embarqoya cavab olaraq, Rusiya tədarükün ənənəvi Avropa bazarlarından Asiya, Afrika, Latın Amerikası və Yaxın Şərqə istiqamətini dəyişdirməyə çalışır.
Bazar ertəsi Keniya ilə ticarət paktını bağlamaq ümidi ilə Nayrobidə olan Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov müharibə zamanı dəfələrlə Afrikaya səfər edib və Sankt-Peterburq bu yay Rusiya-Afrika sammitinə ev sahibliyi edəcək.
Ukraynanın Rusiyanın diplomatik nüfuzuna necə meydan oxumağa çalışdığına işarə olaraq, Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitri Kuleba keçən həftə Afrikaya ikinci müharibə turuna çıxdı.
Ukraynalı Jhovkva bildirib ki, Qlobal Cənubda dəstək qazanmaq əsas prioritetdir. Onun sözlərinə görə, Ukrayna işğalın başlanğıcında Qərb tərəfdaşları ilə əlaqələrə diqqət yetirsə də, sülhün təmin edilməsi bütün ölkələri narahat edən məsələdir.
O, Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərini “siyasi problem” kimi xarakterizə edən Papa Fransisk tərəfindən Rusiya ilə dialoq çağırışlarının perspektivlərini aşağı salıb.
“Açıq müharibə dövründə bizə heç bir vasitəçi lazım deyil. Vasitəçilik üçün artıq gecdir”, – o deyib.
‘SÜLH ZİRVESİ’
Jhovkva bildirib ki, Ukraynanın 10 bəndlik sülh planına reaksiya G7 sammitində son dərəcə müsbət olub.
“Heç bir düstur (nöqtə) G7 ölkələrinin narahatlığına səbəb olmadı”, – Jhovkva deyib.
Kiyev G7 liderlərindən Kiyevin bu yay təklif etdiyi “Sülh Sammiti”nə mümkün qədər çox Qlobal Cənub liderini gətirməyə kömək etmələrini istədi, o, yerin hələ də müzakirə olunduğunu əlavə etdi.
Rusiya işğaldan bir neçə ay sonra dalana dirənmiş Kiyevlə sülh danışıqlarına açıq olduğunu bildirib. Lakin o, hər hansı danışıqların “yeni reallıqlara” əsaslanmasını təkid edir, yəni Ukraynanın tamamilə və ya qismən nəzarət etdiyi beş vilayətin ilhaqını elan edir – Kiyev bu şərti qəbul etməyəcək.
Dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatı və müharibədən əvvəl Ukraynanın əsas ticarət tərəfdaşı olan Çin, atəşkəsə çağıran, lakin işğalı pisləməyən və ya Rusiyanı işğal olunmuş ərazilərdən çəkilməyə məcbur etməyən 12 bəndlik sülh baxışını irəli sürdü.
Rusiya rəhbərliyi ilə sıx əlaqələri olan Pekin sülh danışıqlarını təşviq etmək üçün bu ay baş elçi Li Huini Kiyev və Moskvaya göndərib.
Jhovkva deyib ki, elçi döyüş meydanındakı vəziyyət, Zaporojjya nüvə stansiyasındakı vəziyyət, elektrik şəbəkəsi və ukraynalı uşaqların Rusiyaya təhvil verilməsi barədə ətraflı məlumat verilib, Kiyev bunu Rusiyanın hərbi cinayəti hesab edir.
“O, çox diqqətlə qulaq asdı. Dərhal cavab olmadı… biz görəcəyik. Çin beynəlxalq məsələlərdə öz rolunu anlayan müdrik ölkədir”.
(Bu hekayə 16-cı bəndə “nöqtə” sözü əlavə etmək üçün yenidən tərtib edilmişdir)
Max Hunder tərəfindən hesabat; Tom Balmforth və Jon Boyle tərəfindən redaktə
Standartlarımız: Thomson Reuters Trust Principles.
2023-05-30 04:50:30
Mənbə – reuters
Tərcümə“24 SAAT”
