class=”mediyanet-inline-adv”>

BEYNƏLXALQ Konyukturun yaratdığı təzyiqin təsiri ilə genişlənmə yenidən Avropa Birliyi gündəminin zirvəsinə qalxdı. İndiki mərhələdə nə Aİ, nə də namizəd ölkələr üzvlük üçün hazır deyil. Bu, institusional islahatlara və yol xəritəsi müzakirələrinə səbəb olur. Maraqlıdır ki, Almaniya və Fransa tərəfindən hazırlanan və Aİ-nin müvafiq nazirləri tərəfindən müzakirə edilən hesabatda dörd mərhələli Avropa inteqrasiyası təklif edilir. Sənəddə Aİ ilə bağlı müsbət və mənfi mesajların cəmləşdiyi, danışıqlar aparan namizəd ölkə olan Türkiyə üçün mühüm siqnallar var. İllər əvvəl gündəmə gətirilən “çox dişli AB” yanaşmasını xatırladan təklifə görə, dörd dairəni belə ümumiləşdirmək olar:

– Avrozona nümunəsində olduğu kimi dərin inteqrasiyaya üstünlük verən Aİ ölkələri mərkəzdə olacaq.

Saytların yığılması

class=”mediyanet-inline-adv”>

– İkinci halqa bütün siyasi məqsədlərə, prinsiplərə və dəyərlərə sadiq olan mövcud və gələcək Aİ üzvlərini əhatə edəcək.

– Hesabat Aİ-yə daxil olmaq istəməyən və ya onun tələblərini yerinə yetirə bilməyən ölkələr üçün iki perspektiv təklif edir. Bunlardan birincisi, üçüncü dairəni təşkil edəcək Assosiativ Üzvlükdür. Assosiativ üzvlər üçün əsas gözlənti onların Aİ-nin qırmızı xətlər kimi qəbul edilən demokratiya və qanunun aliliyi də daxil olmaqla, prinsip və dəyərlərinə riayət etmək öhdəliyi olacaq. İnteqrasiyanın diqqət mərkəzində Ümumi Bazar olacaq.

– “Qırmızı xətt”dən kənarda qalan, Aİ-yə inteqrasiyanın axtarılmadığı, diqqətin geosiyasi yaxınlaşmaya yönəldiyi, Aİ ilə ikitərəfli sazişlər vasitəsilə strukturlaşdırılacaq sonuncu dairə “Avropa Siyasi Birliyi 2.0” adlanır.

TÜRKİYƏYƏ NECƏ TƏSİR EDİR?

Türkiyənin Aİ-yə üzvlük məqsədindən vaz keçəcəyi, üzvlük yönümlü əlaqələr hansısa yolla qırılacağı və ya münasibətlərin başqa kanala daşınmasına qərar veriləcəyi təqdirdə Türkiyənin üçüncü və ya dördüncü dairədə olacağı ehtimalı var. Aİ-dən çıxmağı seçmiş Böyük Britaniya üçün də üçüncü dairə nəzərdə tutulur. Aİ bu sənəd üzrə konsensusa gəlməkdən hələ çox uzaqdır. Aİ-də sədrlik edən İspaniyanın Avropa naziri vəzifəsini icra edən Pascual Ignacio Navarro Rios sənədlə bağlı müzakirələrlə bağlı açıqlamasında deyib: “O, müzakirələri bir neçə məqam üzərində cəmləşdirməyi və eyni zamanda üzv dövlətlərin cavablarını qütbləşdirməyi bacardı. ” Daha çox sahədə qərarların yekdilliklə deyil, ixtisaslı səs çoxluğu ilə qəbul edilməsi hesabatdakı tövsiyələr sırasındadır.