class=”mediyanet-inline-adv”>

Yaponiyada yaşlı demensiya xəstələrinin ofisiant işlədiyi kafelər getdikcə adi hala çevrilir. Gənclər də bu yerlərə böyük maraq göstərirlər.

Sözügedən kafelərdən biri paytaxt Tokionun qərbində yerləşən Senqavada yerləşir. 12 nəfərlik kiçik kafedə yaşı 80-dən yuxarı olan ofisiantlar restoranın qapısında müştəriləri “İrəsşaimase!” sözləri ilə qarşılayırlar. yəni “Xoş gəlmisiniz!” “ coşquyla qarşılayır və ətrafdakılar tərəfindən sevilir.

Saytların yığılması

Ancaq bir problem var: Müştərilər yerlərini tutandan sonra köhnə ofisiantlar onları unudurlar. Hər fürsətdə səbirlə özünü xatırladan müştərilərin xidmət alması yarım saata qədər vaxt aparır. Sifarişləri qəbul edib tam çatdırmaqda çətinlik çəkən ofisiantlar çox vaxt sifariş alacaqları masaları qarışdırırlar. Müştərilərin bir stəkan su içməsi bəzən 16 dəqiqəyə qədər çəkə bilər.

class=”mediyanet-inline-adv”>

AYDA BİR DƏFƏ QAPILARININ ÜZÜNƏ AÇIRLAR

Ancaq bu gecikmiş və ya düzgün olmayan sifarişlərdən heç kim şikayət etmir. Gənc müştərilər həmişə səhvlərini düzəltməyə çalışır və baş verənlərə köhnə ofisiantlarla gülürlər.

Bu məqsədlə yola düşməsə də, Tokioda sürətlə yayılan bu kafelərin ən məşhuru Orange Day Sengawadır. “Səhv Sifariş Qəfəsi” kimi də məşhurlaşmağa başladı. Kafedə ayda bir dəfə növbəli olaraq demanslı yaşlı ofisiantlar işə götürülür.

Rəsm: Harun Elibol

Bələdiyyə ilə aparılan bu sosial maarifləndirmə işinə adi bir layihə kimi baxılmır. Mütəxəssislər demansın inkişafını yavaşlatmağın ən təsirli yolunun yeni insanlarla ünsiyyət qurmaq olduğunu deyirlər və yaşlı insanların məhsuldar ola biləcəyi və özlərini faydalı hiss edə biləcəkləri təhlükəsiz bir yerə ehtiyacı olduğunu söyləyirlər.

Əslində iki il əvvəl demans əlamətləri göstərməyə başlayan ofisiant Toşio Morita The Washington Post qəzetinə “Bura həqiqətən əyləncəlidir. Burada olmaq məni cavanlaşdırır” dedi.

class=”mediyanet-inline-adv”>

ƏLİNDƏN TUTUB ARVADININI İŞƏ GÖTÜRÜR

Morita bu layihədən o qədər məmnundur ki, müştərilərlə söhbət etməyə bilmir.

Məhəlləsində çox məşhur olan Morita iki il əvvəl qəfildən qonşularının adlarını xatırlaya bilmədi. Sığorta agentliyindən təqaüdə çıxan 85 yaşlı kişi işini davam etdirmək istəsə də, harada işləyəcəyini tapa bilməyib.

Ailəsi bu layihədən xəbər tutandan sonra qocanı kafeyə işə götürmək qərarına gəliblər. Ancaq Moritanın evindən 10 dəqiqəlik məsafədə olan kafeyə necə getmək hər gün böyük problem idi. Çünki Morita işə nə vaxt gedəcəyini, kafeyə gedən marşrutu və hansı avtobusa minməli olduğunu xatırlamırdı.

Nəhayət, arvadı Masako onu hər səhər kafeyə aparanda çarə tapıldı. 80 yaşlı Masako Morita ərinin əlindən tutub işə apararaq növbəyə başlamasını kənardan izləyir. Masako ərinin kafedəki insanlarla söhbətlərini böyük sevinclə izləyir.

class=”mediyanet-inline-adv”>

Əhalinin qocalması ilə əlaqədar milli fövqəladə vəziyyət elan edilib.

Demansın yaratdığı sosial və iqtisadi problemlər bütün dünya ölkələri üçün ümumi gündəmdir. Bununla belə, dünyanın ən qocaman cəmiyyəti sayılan Yaponiyada demensiya aktual bir milli sağlamlıq problemidir.

125,7 milyonluq Yaponiya əhalisinin təxminən 30 faizi 65 yaşdan yuxarıdır. Yaşı 80-dən yuxarı olan əhalinin ümumi əhaliyə nisbəti ilk dəfə olaraq 10 faizi ötüb. 6 milyondan çox Yaponiya vətəndaşının demansdan əziyyət çəkdiyi təxmin edilir. Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 2025-ci ilə qədər bu rəqəmin 7,3 milyona yüksələcəyi gözlənilir.

Dünyanın ən yaşlı əhalisi olan Asiya ölkəsində bu vəziyyət bəzi ictimai sağlamlıq problemlərini də gətirir. Ölkədə baxıcıların xroniki çatışmazlığı və yaşlılara qulluq üçün artan xərclər demensiya kafelərini yaşlıları mümkün qədər aktiv saxlamaq üçün vacib sosial məkanlara çevirir.

class=”mediyanet-inline-adv”>

İlk dəfə 2017-ci ildə müvəqqəti tədbirlər zamanı təqdim edilən konsepsiya son vaxtlar ölkə daxilində demensiya ilə mübarizə üçün daimi səylərin bir hissəsinə çevrildi.

İyun ayında Yaponiya parlamentində çıxış edən baş nazir Fumio Kişida bu mövzuda “milli fövqəladə vəziyyət” elan etdiklərini açıqlamışdı. Demansla mübarizə aparan insanlar üçün bir sıra yeni proqram və xidmətlər tətbiq edəcəklərini açıqlayan Baş nazir Kişida, işləri 2024-cü ilə qədər sürətləndirəcəklərini açıqladı.

Yaponiya Səhiyyə Nazirliyi yalnız 2024-cü ildə demansla bağlı məsləhət və tədqiqat işlərinə 96 milyon dollar ayrılması lazım olduğunu açıqladı.

class=”mediyanet-inline-adv”>

‘MEN BİR İLDƏN ARTIQ İŞLƏYİRƏM AMMA UNUTURAM’

Beş il əvvəl demensiya diaqnozu qoyulan 65 yaşlı Kazuhiko (ailəsi gizlilik səbəbi ilə soyadının açıqlanmasını istəmir) müntəzəm olaraq kafedə işləyir. Gündüz baxımı alan yaşlı kişi evdən kənarda insanlarla ünsiyyət qurmaq üçün yer axtararkən Orange Day Sengawa ilə qarşılaşdı.

Kafe sahibi Kazuhikonun çox əyləncəli insan olduğunu və xəstəliyi ilə əlaqədar yaşadığı problemlərin qarşısını almaq üçün vaxtaşırı müdaxilə etdiklərini bildirib. Deyilənlərə görə, məsələn, Kazuhiko bir dəfə sifarişlə masaya gedərkən kənardan gələn tikinti səsindən çaşıb və sifarişi stolun üstündə qoymadan səs gələn tərəfə getməyə başlayıb. . Gənclər onu geri gətirmək üçün qapıdan çıxan Kazuhikonun arxasınca qaçmalı olublar.

Washington Post, “Nə vaxtdan bəri burada işləyirsiniz, bu gün ilk gününüzdür?” Suala cavab verən Kazuhiko deyib: “Xeyr, bir ildən çoxdur ki, burada işləyirəm, amma bəzən unuduram” – deyə gülərək cavab verdi.

Kafe Kazuhikonun ictimailəşməsinə və aktiv qalmasına kömək edir. Ailəsi qocanın kafedəki işinin onun demensiyasının inkişafını ləngitməsindən son dərəcə məmnundur. Ancaq xəstəliyi irəlilədikcə Kazuhiko nadir hallarda danışır və ya emosiyalarını göstərir. O, adətən müştəriləri bir neçə dəfə görənə qədər onlarla göz təması qurmur. Amma onlarla əlaqə saxladıqdan sonra gülümsəməyi unutmur.

‘O GÜLÜŞÜMÜN ÜZÜNDƏ HƏQİQƏTƏNİN XÜSUSİ HİSS ETDİM’

Bu layihə təkcə yaşlıların cəmiyyətə inteqrasiyası deyil, həm də cəmiyyətin gənc təbəqələrində maarifləndirmə məqsədi daşıyır.

Tomomi Arikava (48) deyib ki, bu səbəbdən günorta saatlarında 16 yaşlı qızı Sayakanı bir dilim tort yemək və çay içmək üçün bu kafeyə gətirib. Sayaka, məktəbində təşkil edilən yay layihəsi çərçivəsində demanslı yaşlı insanların sosial həyatda yaşadıqları çətinlikləri araşdırmaq qərarına gəldiyini izah etdi.

Kazuhiko 16 yaşlı Sayakanın sifarişini gətirəndə gənc qız ona təşəkkür edib və gülümsəməyi də unutmayıb. Kazuhiko eyni səmimiyyətlə gülümsəməyə cavab verdi. Bu mənzərə ilə qarşılaşan Sayaka “Bu təbəssümün qarşısında özümü həqiqətən xüsusi hiss etdim.” dedi. Arikava demensiya xəstəsi olan atası ilə keçmiş təcrübələrini xatırladığı üçün bu mənzərəni görəndə göz yaşlarını saxlaya bilməyib.

Aprel ayından etibarən “Səhv Sifarişlər” kafesi ayda bir dəfə nahar üçün açılır. Demanslı ofisiantlar sifariş qəbul edərkən, müştərilər onlara çox vaxt kömək edirlər. Yaşlı ofisiantlar üçün hər saat istirahət fasilələri verilir. Hətta mətbəxin yanında onlar üçün ayrılmış bölmə də var ki, sifarişlər arasında dincəlsinlər.

Demans xəstələri üçün masa nömrələrini xatırlamaq çox çətin olduğundan operatorlar masaları müxtəlif rənglərə boyayaraq, masalardakı detalları fərqləndirərək yaşlı ofisiantların işini asanlaşdırıblar.

Kafeni idarə etməyə kömək edən Yui İvata. “Bir çox qocalar ya qocalar evlərində yaşayırlar.Onlar evdə və ya ailələri ilə birlikdə evdən çıxmadan yaşayırlar. Ona görə də bizim təşəbbüsümüz yaşlı insanlar tərəfindən çox tələb olunur. “İnsanlar daha anlayışlı olsalar, demanslı insanların çölə çıxması daha asan olacaq.” dedi.

The Washington Post-un “Yaponiyanın demans kafelərində unudulmuş sifarişlərin hamısı xidmətin bir hissəsidir” başlıqlı xəbərdən tərtib edilmişdir.