class=”mediyanet-inline-adv”>

HƏMAS-ın 7 oktyabr basqınından sonra İsrailin Qəzza zolağına 3 aydan artıqdır davam edən hücumları dünən fərqli bir şəkildə dünyanın gündəminə gəldi. Dünən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində Cənubi Afrika Respublikasının İsrailə qarşı qaldırdığı soyqırım işi üzrə ilk məhkəmə iclası keçirilib. Qəzzaya hücumlarında 23 mindən çox fələstinli mülki vətəndaşı öldürən İsrail ilk dəfə müttəhimlər kürsüsünə oturdu.

“SOYQIRIM NİYƏTİ VAR”

Saytların yığılması

Hollandiyanın Haaqa şəhərində keçirilən dinləmənin ilk günündə Cənubi Afrika Hüquq Komitəsi iddialarını əsaslandırmaları ilə birlikdə hakimlərlə bölüşdü və İsraili ‘soyqırım niyyəti daşıyan Qəzzalılara qarşı şüurlu hərəkətlərdə’ günahlandırdı. Təl-Əvivi təmsil edən vəkillər bu gün müdafiələrini təqdim edəcəklər. Cənubi Afrika tərəfini cənubi afrikalı beynəlxalq hüquq professoru Con Duqardın rəhbərlik etdiyi vəkillər, İsrail tərəfini isə britaniyalı hüquqşünas Malkolm Şou təmsil edir.

class=”mediyanet-inline-adv”>

İsrailin müdafiə komandasına Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri Tal Becker, britaniyalı prof. Malkolm Şou və ədliyyə nazirinin müavini Gilad Noam.

CƏNİ AFRİKANIN ŞİKAYƏTİ

İşin mərkəzində 1948-ci ildə “Soyqırım cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında” Konvensiya dayanır. Cənubi Afrika Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası tərəfindən qəbul edilmiş ilk insan haqları müqaviləsi olan konvensiyanın İsrail ordusunun Qəzzada həyata keçirdiyi əməliyyatlar nəticəsində pozulduğunu iddia edir. Konvensiyanın iştirakçısı olan istənilən dövlət, münaqişə ilə heç bir əlaqəsi olmasa belə, BƏM-ə digərinə qarşı iddia qaldıra bilər. İsrail və Cənubi Afrika da sazişə qoşulan ölkələr arasındadır.

Cənubi Afrika komandasına ədliyyə naziri Ronald Lamola və Cənubi Afrikanın Hollandiyadakı səfiri Vusimuzi Madonsela da daxil idi.class=”medyanet-inline-adv”>

BUNA ‘DÜNYA MƏHKƏMƏSİ’ DEYİLİR

Hollandiyanın Haaqa şəhərində yerləşən və “dünya məhkəməsi” hesab edilən ICJ BMT-nin ən yüksək məhkəmə orqanıdır. Beynəlxalq Məhkəmə dövlətlər arasında beynəlxalq mübahisələrə dair qərar qəbul edir. Haaqada yerləşən və tez-tez ICJ ilə qarışdırılan Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi (ICC) şəxsləri oxşar ittihamlarla mühakimə edir. Məhkəmə müxtəlif ölkələrdən olan 15 hakimdən ibarətdir. Onların qərarları məcburi olsa da, onlara heç bir sanksiya yoxdur.

Fələstindən başqa Haaqada da İsrailə dəstək nümayişləri keçirilib.

76 İL TƏZYİQ VAR

Cənubi Afrikanın ədliyyə naziri Ronald Lamola hüquq professoru Con Duqardın başçılıq etdiyi Cənubi Afrika hüquq qrupunda ilk sözü deyib. “İsrailin Fələstində zorakılıq və dağıntıları 7 oktyabr 2023-cü ildə başlamadı” deyən Lamola, fələstinlilərin 76 ildir hər gün sistemli zülm və zorakılığa məruz qaldığını bildirib. “Bir dövlətin ərazisinə heç bir silahlı hücum, nə qədər ciddi olursa olsun, müqavilənin pozulmasına haqq qazandıra bilməz”, – deyən Cənubi Afrikalı nazir İsrailin sərhədi keçdiyini vurğulayıb.

class=”mediyanet-inline-adv”>

NETANYAHUNUN SÖZLƏRİ

Cənubi Afrikanı təmsil edən vəkillərdən Tembeka Ngcukaitobi də İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun İsrail əsgərləri qarşısında İsraillilərin düşməni sayılan Amalek icması qarşısında etdiyi çıxışda Tövratda qeyd etdiyinə işarə edib. Netanyahunun istinad etdiyi Tövratın həmin hissəsində: “İndi gedib Amaleqlilərə hücum edin. Onlara məxsus olan hər şeyi məhv edin, heç nəyi əsirgəməyin. “Bütün kişiləri, qadınları, uşaqları, öküzləri, qoyunları, dəvələri və eşşəkləri öldürün”. Vəkillər bəzi İsrailli nazirlərin Qəzzalılara qarşı dediklərini də soyqırım niyyəti kimi şərh ediblər.

BMT MÜRBABƏTLƏRİ MƏNZİDİR

BMT-nin İnsan Haqları üzrə Ali Komissarlığının internet saytında dərc olunan 30-dan çox məruzəçinin imzaladığı bəyanatda işin müsbət qarşılandığı bildirilib. Tərəfləri qərarlara hörmətlə yanaşmağa və icra etməyə çağırıblar.

class=”mediyanet-inline-adv”>

DƏLİTLƏRİN BƏZİSİ ANADOLU AGENTLİYİNDƏNDİR

– Cənubi Afrika komandasından Adilə Hassim hakimlərə kütləvi məzarlıqların fotolarını göstərdi və İsrailin istifadə etdiyi bombaların təsirindən, hətta təhlükəsiz elan edilən ərazilərin də bombalanmasından danışdı. Hasimin nümayiş etdirdiyi fotoların ‘Anadolu Agentliyi’ tərəfindən imzalanması diqqət çəkib. AA Fotojurnalisti Fadi Alwhidi tərəfindən çəkilən və sübut kimi təqdim edilən fotoşəkildə dekabrın 23-də Qəzzanın Beyt Lahya şəhərində dağıntılar altından götürülən cəsədlərin İndoneziya Xəstəxanası yaxınlığında hazırlanan kütləvi məzarlığa basdırıldığı görünür.

Anadolu Agentliyinin kütləvi məzarlıq fotosu da faylda yer alıb.class=”medyanet-inline-adv”>

İNDİ NƏ OLACAQ

– Cənubi Afrika dekabrın 29-da verdiyi yazılı ərizəsində məhkəmədən İsrailə qarşı 9 ilkin qərar çıxarılmasını istəyib.

– Buraya İsrailin Qəzzada hərbi əməliyyatları dərhal dayandırması, fələstinlilərə qarşı soyqırımın qarşısının alınması üçün lazımi tədbirlərin görülməsi, köçkünlərin öz evlərinə qayıtmasını və humanitar yardım, xüsusilə də adekvat qida, su, yanacaq, tibbi və gigiyena vasitələrinin alınması.

– İsrailin “Haaretz” qəzeti, adı açıqlanmayan İsrail rəsmilərinə əsaslanan hesabatında BƏM-in Cənubi Afrikanın tələblərini qəbul edib İsrailə qarşı hökm çıxarma ehtimalının yüksək olduğunu bildirib. Qərarın sanksiyaları olmasa da, İsrailə qarşı təzyiqlərin və onun BMT Təhlükəsizlik Şurasında “qorumasının” qarşısını ala biləcəyi düşünülür.

İSRAİL CƏNUBİ AFRİKANI TƏNAM EDİR “SƏN HƏMAS-IN HAQQİ QOLUSAN”

İsrail Xarici İşlər Nazirliyi Cənubi Afrikanın açdığı soyqırım iddiasının ilk iclasından sonra açıqlama verib. Cənubi Afrikanın HƏMAS-ın qanuni qolu olduğu iddia edilən bəyanatda Cənubi Afrika hüquq qrupu da ‘Həmas’ın məhkəmədəki təmsilçisi olmaqda’ günahlandırılıb. Təl-Əviv administrasiyası Cənubi Afrikanı Həmas üzvlərinin İsrailə sızmasına, insanları edam edib qaçırmasına göz yummaqda ittiham edib.

Benyamin Netanyahu

NETANYAHU İZLƏDİ

Dinləmədən əvvəl İsrailin Qəzza zolağındakı insanları köçürmək və ərazini zəbt etmək niyyətində olduğuna dair iddialar baş nazir Benyamin Netanyahu tərəfindən rədd edilib. “İsrailin Qəzzanı daimi olaraq işğal etmək və ya mülki əhalini köçürmək niyyəti yoxdur” deyən Netanyahu onların Fələstin xalqına deyil, HƏMAS-a qarşı vuruşduğunu iddia edib.