Azərbaycanın son Siyasi Partiya Qanunu: Siyasi Azadlığa Zərbə
Azərbaycanın Ən Son Siyasi Partiya Qanunu: Siyasi Azadlığa Zərbə
Giriş
Azərbaycanda baş verən son proseslər hökumətin siyasi azadlıq və demokratik prinsiplərə sadiqliyi ilə bağlı narahatlıqları artırıb. Yeni Siyasi Partiya Qanununun tətbiqi mübahisələrə və tənqidlərə səbəb olub, belə görünür ki, bu, plüralist siyasi sistemin mahiyyətinə xələl gətirir. Bu məqalə bu qanunun Azərbaycanın siyasi mənzərəsi üçün qorxulu nəticələrini, vətəndaşların hüquq və azadlıqlarına təsirini işıqlandıracaqdır.
Fon
Azərbaycan uzun müddətdir ki, siyasi azadlıq və insan haqları ilə bağlı məsələlərlə mübarizə aparır. Ölkə demokratik dəyərləri dəstəklədiyini iddia etsə də, tənqidçilər hökumətin tez-tez fərqli səsləri boğduğunu və müxalifət partiyalarının səmərəli fəaliyyət imkanlarını məhdudlaşdırdığını iddia edirlər. Son Siyasi Partiya Qanunu bu narahatlıqları daha da gücləndirir.
Qanunun əsas müddəaları
Azərbaycan Milli Məclisi tərəfindən (tarixi əlavə edin) qəbul edilmiş “Siyasi partiyalar haqqında” Qanunda siyasi partiyaların fəaliyyətini ciddi şəkildə məhdudlaşdıran və yeni partiyaların yaranmasına mane olan bir neçə müddəa təqdim edilir:
1. Qeydiyyat üçün Gücləndirilmiş Tələblər
Qanun siyasi partiyaların qeydiyyatı üçün ciddi tələblər qoyur və bu, yeni partiyaların yaranmasını xeyli çətinləşdirir. Artıq partiyalar xeyli sayda üzv toplamalı və onların daxili strukturu və maliyyələşməsi ilə bağlı müxtəlif meyarlara cavab verməlidir.
2. Xarici maliyyələşdirməyə məhdudiyyətlər
Qanun siyasi partiyaların xaricdən maliyyə və ya yardım almasını qadağan edir, bununla da onların maliyyə resurslarını və müstəqil fəaliyyət imkanlarını məhdudlaşdırır. Bu müddəa xarici aktorların ölkənin siyasi mənzərəsinə təsiri ilə bağlı narahatlıq doğurur, eyni zamanda partiyaların siyasi kampaniyalarda effektiv iştirak imkanlarını məhdudlaşdırır.
3. Yoxlama və Nəzarət Mexanizmləri
Qanun siyasi partiyaların fəaliyyətinə və qərar qəbul etmə proseslərinə nəzarət etmək üçün dövlət orqanlarına geniş səlahiyyətlər verməklə daha sərt yoxlama və nəzarət mexanizmləri tətbiq edir. Bu nəzarət səviyyəsi təkcə partiyaların muxtariyyətini məhdudlaşdırmır, həm də sağlam siyasi rəqabətin inkişafına mane olur.
Siyasi Azadlığa Təsir
Yeni Siyasi Partiya Qanunu Azərbaycanda siyasi azadlığa və demokratik proseslərə ciddi təsir göstərir. Qanun ağır qeydiyyat tələbləri qoymaqla, maliyyə mənbələrini məhdudlaşdırmaqla və dövlət nəzarətini gücləndirməklə canlı siyasi partiyaların formalaşmasına mane olur və demokratik sistemi zəiflədir.
Vətəndaşların Hüquqları üçün Nəticələr
Siyasi azadlığın aşınması birbaşa vətəndaşların hüquq və azadlıqlarına da təsir edir. Məhdud siyasi mənzərə seçicilər üçün mövcud seçimləri məhdudlaşdırır və müxtəlif siyasi platformaların, ideyaların və siyasətlərin olmamasına gətirib çıxarır. Qanun vətəndaşların öz narahatlıqlarını ifadə etmək və siyasi proseslərdə sərbəst iştirak etmək imkanlarını azaldır.
Beynəlxalq reaksiyalar
Azərbaycanın son “Siyasi Partiyalar haqqında” qanunu müxtəlif beynəlxalq təşkilatların və insan haqları müdafiəçilərinin tənqidinə səbəb olub. Onlar qanunun beynəlxalq siyasi azadlıq standartlarına uyğun gəlməməsindən narahat olduqlarını bildiriblər və ədalətli və şəffaf demokratik prosesləri təmin etmək üçün ona yenidən baxılmasını istəyiblər.
Nəticə
Azərbaycanın yeni Siyasi Partiya Qanununun qəbulu ölkədə siyasi azadlıq və demokratik prinsiplər üçün əhəmiyyətli geriləmədir. Partiyaların qeydiyyatı, maliyyələşdirilməsi və dövlət nəzarətinə qoyulan məhdudiyyətlərin gücləndirilməsi müxalifət partiyalarının çiçəklənməsi imkanlarını məhdudlaşdırır və vətəndaşların siyasi proseslərdə fəal iştirak imkanlarını zəiflədir. Beynəlxalq təzyiq və vəkillik Azərbaycanın bu qanuna yenidən baxması və həqiqətən plüralist və demokratik cəmiyyətin inkişaf etdirilməsi istiqamətində addımlar atmasının zəruriliyini vurğulamalıdır.
