class=”mediyanet-inline-adv”>

Şənbə günü səhər saatlarında başlayan Əl-Əqsa daşqın əməliyyatından sonra Yaxın Şərq rəsmən atəş halqasına çevrilib.

HƏMAS-ın əməliyyatından sonra İsrail cavab zərbəsi endirib. Qəzzanı hədəf alan İsrail təyyarələri yüzlərlə dinc sakinin ölümünə səbəb olub.

Saytların yığılması

Dünya “İsrail necə hazırlıqsız tutuldu?” sualına cavab axtararkən, bütün gözlər HƏMAS-ın İsrailə qarşı hücumlarından sonra “Qonaq” ləqəbli ada çevrildi.

Britaniyanın “Financial Times” qəzeti HƏMAS-ın hərbi qanadının lideri İzzəddin əl-Qəssam briqadasının hücumun arxasında duran şəxs kimi qələmə verdiyi diqqətəlayiq xəbər məqaləsi dərc edib.

“Qonaq: İsrailə qarşı ölümcül hücumun arxasındakı memar” başlıqlı xəbərdə Deyfin İsrail kəşfiyyatına yaxalanmamaq üçün hər gecə fərqli bir fələstinlinin evində qaldığı bildirilib.

class=”mediyanet-inline-adv”>

class=”mediyanet-inline-adv”>

QƏZZƏNİN MONAQLARI HƏR GECƏ FƏRQİ EVDƏ QALIR

Financial Times, Deif ləqəbinin buradan gəldiyini vurğuladı. İngilis qəzetinə danışan fələstinli professor Mkhaimar Abusada, “Bu hücumdan əvvəl Deif müqəddəs bir insan idi və həm Həmas, həm də Fələstinlilər tərəfindən hörmət edilirdi” dedi.

Fələstinli professor son əməliyyatla qonağın hörmətinin artacağını bildirib.

Fələstinli bir yaraqlı bu ay cızıqlanmış səs yazısında İsraili hədələyib. Mesajda Qəzza zolağına hakim olan HƏMAS-ın tələblərinə qulaq asmaması halında İsrailin “ağır bir bədəl ödəyəcəyi” bildirilib.

Mesajın sahibi HƏMAS-ın hərbi qanadı İzzəddin əl-Qəssam Briqadalarının tutulmaz lideri Məhəmməd Deif idi.

class=”mediyanet-inline-adv”>

İsrailin ən çox axtarılan adamlarından biri olan Deif 7 illik səssizliyini mesajı ilə pozdu. Lakin 11 günlük münaqişə zamanı onun təhdidinə az diqqət yetirildi.

Mayın 10-dan 21-dək İsrailin hücumları nəticəsində Qəzzada ən azı 242 nəfər həyatını itirib.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının rəsmiləri bildiriblər ki, onlardan ən azı 129-u mülki şəxsdir. İsrail ordusu 200 yaraqlının öldürüldüyünü iddia edir. HƏMAS-ın Qəzzadakı lideri Yəhya Sinvarın sözlərinə görə, həyatını itirən döyüşçülərin sayı 80 nəfərdir.

ÖLƏNLƏR SİYAHISIDA İLK

İsrailin ölüm siyahısında birinci olan Deif öldürülə bilmədi. Amerikanın “New York Times” qəzetinə danışan İsrail Ordusunun sözçüsü Hidai Zilberman, “Biz əməliyyat boyu Məhəmməd Deyfi öldürməyə çalışdıq” dedi.

class=”mediyanet-inline-adv”>

BBC-yə danışan İsrail ordusunun rəsmisi qarşıdurma zamanı Deyfi iki dəfə öldürməyə cəhd etdiklərini bildirib. Deif 20 ildə yeddinci məlum sui-qəsd cəhdindən sağ çıxa bildi. İsrail ordusu illərdir davam edən bu siçan-pişik oyununda məqsədinə nail ola bilmədiyi üçün qəzəblənib.

BBC-yə danışan Yaxın Şərq Təhlükəsizlik Mütəxəssisi Metyu Levitt, “İsrail ordusunda HƏMAS-ın hərbi qanadı üçün unikal əhəmiyyət kəsb edən insanların siyahısı var. “Və bu siyahının başında Muhammed Deif var” deyir.

O, HƏMAS QURULDUĞUNDA TƏŞKİLATA QOŞULMUŞDUR

Deif HƏMAS-a 1980-ci illərin sonlarında yaradılarkən qoşulub. İsrailə qarşı silahlı mübarizəyə inanan Deif, təşkilatın hərbi qanadı olan İzzəddin əl-Qəssam Briqadalarının sıralarında sürətlə yüksəldi.

class=”mediyanet-inline-adv”>

ABŞ Dövlət Departamentinin keçmiş antiterror müşaviri, təhlükəsizlik üzrə ekspert Metyu Levitt deyir ki, Deif “Həmas daxilində sərtliyi ilə tanınan birisidir”. O, 1990-cı illərdə öldürülən HƏMAS-ın bomba mütəxəssisi komandiri, “mühəndis” ləqəbli Yəhya Ayyaşa yaxın bir ad olduğunu deyir.

Sərxoş 1990-cı illərin əvvəllərində İsraildə bir sıra avtobus partlayışlarında günahkar bilinirdi. Onun 1996-cı ildə öldürülməsindən sonra daha çox avtobus bombalandı.

Ayyaşın əlindən tutulan Deif bu qisas hücumlarının arxasında duran şəxsin olduğu göstərilib.

Onun hərəkətləri Deyfin şöhrətini artırdı və təşkilatdakı mövqeyini yüksəltdi. 2002-ci ildə HƏMAS-ın qurucularından biri olan Salah Şehadanın öldürülməsindən sonra Deif HƏMAS-ın hərbi qanadının rəhbəri oldu.

O, Deyfə rəhbərlik etdiyi dövrdə HƏMAS-ın Qəssam raketlərini və Qəzzanın altında hörümçək toru kimi yayılan tunelləri layihələndirən şəxs kimi tanınır. Deyfin İsrail ordusu tərəfindən tutulmamaq üçün həyatının çox hissəsini bu tunellərdə keçirdiyi və HƏMAS-ı oradan idarə etdiyi düşünülür.

Deif üçün məxfilik ölüm-dirim məsələsi olub. O, 2000-ci illərdə İsrailin dörd sui-qəsd cəhdindən sağ çıxa bilib. Bu cəhdlərin bəzilərində o, ağır yaralanıb.

İsrailin paylaşdığı məlumata görə, o, bu hücumlarda bir gözünü və bəzi üzvlərini itirib. BBC-yə danışan keçmiş İsrail hərbi kəşfiyyat rəsmisi ağır yaralandığı üçün heç vaxt təşkilata əvvəlki kimi rəhbərlik edə bilməyəcəyinin düşünüldüyünü deyib:

“İnsanlar onun lider və ya hərbi planlaşdırıcı kimi xidmət edə bilməyəcəyini düşünürdülər. Lakin o, mümkün qədər tez sağaldı.”

Onun bu sui-qəsd cəhdlərindən sağ qalması onu “9 canlı pişik” kimi tanınmasına səbəb oldu.

Deyfə qarşı beşinci sui-qəsd 2014-cü ildə İsrailin Qəzza əməliyyatı zamanı həyata keçirilib. İsrailin Şeyx Rıdvan məhəlləsinə endirdiyi hava zərbəsi nəticəsində Deyfin həyat yoldaşı Vidad və onların azyaşlı övladı Əli həlak olub. İsrail Deyfin də evdə olduğunu zənn etdi, amma yanıldı.

Hücumdan qısa müddət sonra HƏMAS Deyfin hələ də sağ olduğunu və hərbi əməliyyata rəhbərlik etdiyini açıqlayıb. Təhlükəsizlik mütəxəssisləri hesab edirlər ki, Deyfin müasir kommunikasiya texnologiyalarından istifadə etməməsi onun İsrail ordusu tərəfindən tapılmamasına səbəb olub.

Matthew Levitt deyir: “Əgər siz telefon və ya kompüterdən istifadə etmirsinizsə, müasir kəşfiyyat xidmətlərinin harada olduğunuzu müəyyən etməsini çətinləşdirməyin yolları var”.

Keçmiş İsrail hərbi kəşfiyyat rəsmisi deyir ki, keçmiş sui-qəsd cəhdlərinin uğursuzluğa düçar olmasının səbəbləri HƏMAS-ın tunellərinin dərinliyi, ətrafdakı mülki insanların həlak olması riski və silahların düzgün işləməməsi ola bilər.

‘KRİTİK ROLU OLAN UNİKAL ŞƏXS’

İsrail ordusunun rəsmisi BBC-yə deyib ki, Deiflə bağlı işlərinin davam edir, lakin məsələnin məxfiliyinə görə əlavə məlumat verə bilməyəcəklər. Təhlükəsizlik eksperti Levitt İsrailin təslim olmamasına təəccüblənmir. Digər tərəfdən, İsrailin uğursuz sui-qəsd cəhdlərinin Deyfi daha da əfsanəvi edəcəklərini deyir:

“İsrailin onu məhv etmək istəməsinin əsas səbəbi köhnə torpaq olması, belə bir nüfuza sahib olmasıdır. Əvvəldən təşkilatla birlikdə olmuş yüksək rütbəli silahlıların sayı azdır. O, bu baxımdan unikaldır”.

Deyfin həyatı haqqında çox az şey məlumdur. Qəzza küçələrində belə Deifini tanıyan çox az adam var.

Onun döyüşçülüyünü dəstəkləyənlərin sayı daha da az ola bilər.

Sorğunun nəticələrinə istinad edən Levitt deyir ki, fələstinlilər HƏMAS-ın ən döyüşkən liderlərinə çox az məhəbbət bəsləyirlər.

Yenə də atəşkəs elanından sonra Deyfin adına şüarlar səsləndirənlər oldu. Qəzzada dağıntılar arasında atəşkəsi qeyd edən bəzi fələstinlilər “Canımızla, qanımızla səni dəstəkləyirik, Deif” qışqırırdılar.