Bizim tərcümə

Bir tribünde 174 kişi nasıl öldü? O günü yaşayanlar anlatıyor… 'Başkalarını kurtarmak için kendini feda etti!'

2024-cü ildə Azərbaycanda həbsdə olan jurnalistlər 2024-cü ildə Azərbaycanda həbsdə olan jurnalistlər

2022-10-14 16:36:59

Geçtiğimiz haftalarda Endonezya’nın Malang kentindeki Kanjuruhan Stadyumu’nda oynanan futbol maçı esnasında çıkan olaylarda yüzlerce kişi hayatını kaybetti.

Malang’daki 42 bin kişilik stadyumda, maçın son düdüğüyle birlikte 3 bin kişinin sahaya zorla girmesinin ardından çıkan olaylarda, 174 kişi hayatını kaybederken 180 kişi de ağır yaralandı. Yaşanan facia spor tarihindeki en büyük felaketlerden biri olarak kayda geçti.

Saytların yığılması Saytlarin yigilmasi

3 BİN TARAFTAR SON DÜDÜKLE SAHAYA İNDİ

Persebaya Surabaya takımının Arema FC’i 3-2 yendiği maçın ardından, Arema FC taraftarlarının engelleri aşarak sahaya inmesinin ardından başlayan olaylara bir de polisin sert müdahalesi eklenince saha birden savaş alanına dönmüştü.

Fotoğraflar: AP

3 bin civarında taraftarı sahadan çıkartmak için kolluk kuvvetleri tarafından başlatılan müdahale sonrasında, izdiham tribünlere de yansıdı. 

Spor camiasını yasa boğan facianın ayrıntılarını acılı ailelerin ve olayı yaşayanların azından dinleyelim.

‘TAM ANLAMIYLA CAN PAZARI YAŞANIYORDU’

Kanjuruhan stadyumunda oynanan maçta takımlarını desteklemek için tribünde yerlerini alan Faris Brahmanto, yaşanan facianın yakın tanığı.

Sahaya akın eden taraftarları dağıtmak için güvenlik güçleri tarafından kullanılan çok sayıda biber gazından etkilendiğini söyleyen Brahmanto, ilk anda her yanının yandığını ve nefes alamadığını belirtti. Kalabalığın arasında sıkışıp kaldığını ifade eden Brahmanto, nefes alamadığı için neredeyse boğulacağını söyledi.

Bir tribünde 174 kişi nasıl öldü O günü yaşayanlar anlatıyor... Başkalarını kurtarmak için kendini feda etti

Olaya müdahale eden kolluk kuvvetleri ise kalabalığın arasında kalan iki polis memurunun hayatını kaybetmesinden sonra müdahaleye başladıklarını açıkladı. Yapılan müdahalenin paniği daha da arttırdığını kabul eden Emniyet Müdürü Nico Afinta, insanların nefessiz kaldığını ve bu nedenle pek çok kişinin de ezilerek öldüğünü itiraf etti.

Yaşadıklarını tüm ayrıntılarıyla anlatan Brahmanto, “Çıkış merdivenlerine büyük bir kalabalık yığılmıştı. Herkes birbirini ittiği için pek çok insanın düştüğünü gördüm. Yerlere kapaklanan bazı kişiler ise ezilmekten kurtulmak için diğerlerin üzerlerine çıkarak kurtulmaya çalışıyordu” açıklamasını yaptı.

O anda herkesin kendi canını kurtarmaya çalıştığını söyleyen Brahmanto, sözlerine şu şekilde devam etti:

“Tam anlamıyla bir can pazarı yaşanıyordu. Herkes kendini bir an önce o cehennemden kurtarmaya çalışıyordu. Başka da bir seçenek yoktu. Çünkü başka çıkış yolu yoktu.”

Bir tribünde 174 kişi nasıl öldü O günü yaşayanlar anlatıyor... Başkalarını kurtarmak için kendini feda etti

‘KAOS YAŞANIRKEN NEDEN GAZ ATMAYA BAŞLADILAR?’

Olayın ardından Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) bir açıklama yayımladı. Yaşananlar nedeniyle üzgün olduklarını belirten FIFA yetkilileri, paniğin arttırılmaması için statların içinde biber gazı kullanılmaması gerektiğinin altını çizdi.

İzdihamın yaşandığı o kaos anında futbolseverlerin üzerine atılan biber gazları nedeniyle, on binlerce kişi kaçmaya çalışırken önünü görememiş ve nefes alamamıştı. Bu durum da paniğin daha fazla artmasına neden olmuştu.

Tribünde bulunan 19 yaşındaki Gezha Septavia da çıkan olaylardan sonra neye uğradığını şaşırdığını söyledi. “Polis neden tribünlere biber gazı attı?” diye soran Septavia şunları ekledi:

“Ayrılmaya çalışırken atılan gaz bombaları nedeniyle nefes alamaz hale gelmiştim. Peki ama sahada kaos yaşanırken neden gaz bombası atmaya başladılar?”

Polis ise yaşanan olayın ardandan idari soruşturmanın başlatıldığını duyurdu.

FIFA’NIN YÖNETMELİĞİNE UYULMADI

Endonezya futbol Federasyonu tarafından yapılan açıklamada, güvenlik güçlerinin FIFA’nın belirlemiş olduğu “stat içi yönetmeliğini” bildiğinin altı çizildi. Federasyon, taraftarın sahaya akın etmesinden hemen sonra başlayan kaosu kontrol altına alabilmek için polisin kendi güvenlik protokollerini devreye soktuğunu açıkladı.

Bir tribünde 174 kişi nasıl öldü O günü yaşayanlar anlatıyor... Başkalarını kurtarmak için kendini feda etti

Yaşanan facianın ardından stat güvenliğinden sorumlu polis memurlarından üçünün soruşturma kapsamında açığa alındığı duyuruldu. İki polis amiri; gaz bombası kullanılması talimatı verdiği ve prosedürü takip etmediği gerekçesiyle suçlanıyor. 

‘BU BİR KAOS DEĞİL, CİNAYET’

Elbette, bu facianın içinde pek çok trajik hikâye var.

20 yaşındaki Luftia Damayanti’nin ailesi oğullarının fanatik bir Arema FC taraftarı olduğunu söylüyor. Aile, maçları kaçırmayan genç Damayanti için stadyumda diğer taraftarlarla birlikte takımını desteklemekten daha heyecan verici bir şey olmadığını belirtiyor.

Persebaya Surabaya ile Arema FC arasında oynanan maça gitmeden önce yeni kıyafetler alan ve arkadaşlarıyla maç öncesinde buluşan Damayanti, stadyumda çıkan arbedede hayatını kaybedenler arasında. Ailesi ise oğullarının nasıl hayatını kaybettiğini tam olarak bilmiyor.

Yetkililer, Damayanti ile aynı kaderi paylaşan arkadaşlarının suratlarında mor ve siyah çürükler olduğu söylemekle yetindi. Damayanti’nin annesi oğlunun, muhtemelen ezilerek can verdiğini belirtiyor. Öyle ki acılı anne oğlunun vücudunda ve yüzünde derin ayakkabı izleri olduğunu ifade etti.

Bir tribünde 174 kişi nasıl öldü O günü yaşayanlar anlatıyor... Başkalarını kurtarmak için kendini feda etti

Hayatının baharında olan 18 yaşındaki oğlunun cansız bedenini kucaklayanlar arasında Muhammed Subhan da var. Maçta çıkan olayların üzerine stadyuma koşan acılı baba, oğlunun cansız bedenini bir hastane morgunda bulduğunu bildirdi. Subhan, “Bu bir kaos değil, cinayetti” ifadesini kullandı.

1902 tarihinde İskoçya’nın Glasgow şehrinde, İngiltere ile İskoçya arasında oynanan uluslararası maç esnasında İbrox Park Stadı’nın batı tarafı çökmüştü. Duvar altında kalan 25 taraftar hayatını kaybederken, 517 taraftar da yaralanmıştı.

TARİHE GEÇEN TRİBÜN FACİALARI / 1902-IBROX PARK FACİASI

GENÇ LİSELİLER DE SAHADA MAHSUR KALDI

Ev sahibi Arema FC’nin taraftarlarından olan lise son sınıf öğrencisi Viorenza Ardhana ve kız arkadaşı Jesiska Febrianti de stadyumda maç izleyenler arasındaydı. Maç başından beri kötü oyunu hazmedemeyen genç Ardhana da maçın son düdüğüyle birlikte sahaya inenler arasındaydı.

Meydan savaşına dönen yeşil sahada mahsur kalan Ardhana ve Febrianti, güvenlik güçlerinin sert müdahalesi sonucunda paniğe kapılıp kaçmaya başladı. 

Genç çift ilk başta havai fişeklerin atıldığını düşünse de kısa zamanda etrafa yayılan biber gazı nedeniyle hiçbir şeyi göremedi. Febrianti, bir noktadan sonra nefes almanın dahi güçleştiğini söyledi.

24 Mayıs 1964’te Lima’nın Estadio Nacional stadyumunda Peru ve Arjantin arasında oynanan 1964 Tokyo Olimpiyatları eleme finalinde çıkan olaylar yüzlerce kişinin hayatına mâl olmuştu. Olayın fitilini ise Peru’nun son dakika golünü vermeyen Uruguaylı hakem Angel Eduardo Pazos’un kararı ateşlemişti. Stadyumda ayaklanan taraftarlara polis, göz yaşartıcı gaz sıkmıştı. Kalabalık kurtulmak için kapılara hücum ettiğinde çıkışların kilitlendiğinden dışarı çıkamamıştı. Yaşanan izdihamda 318 kişi hayatını kaybetmiş, 500 civarı kişi de yaralanmıştı.

1964-LİMA STADYUM FACİASI

ROCK GRUBU ÜYESİ DE KALABALIKTAN ÇIKAMADI 

Maça gelenler arasında rock grubu D’Kross’un üyesi Hutriadi de vardı. Fanatik bir Arema FC taraftarı olan müzisyen, maç esnasında hayranlarıyla ve arkadaşlarıyla sohbet ediyordu.

Bir tribünde 174 kişi nasıl öldü O günü yaşayanlar anlatıyor... Başkalarını kurtarmak için kendini feda etti

Taraftarların sahaya girdiği zaman yaşananları locadan izleyen Hutriadi, arbedenin başlamasıyla çıkışa yakın olmasına rağmen taraftarların arasında kalmaktan kurtulamadığını anlattı. İzdiham sırasında bilincini kaybeden bir kadını kurtarmaya çalışan müzisyen, kalabalığın arasından sıyrılarak bunu başardı.

Hutriadi’nin arkadaşı Faris Brahmanto ise tam o sırada, her yerde dostunu arıyordu. Çıkışa yaklaşan Brahmanto, müzisyen dostunun cansız bedeniyle 12. Çıkış bölümünde karşılaştığını söyledi. Arkadaşını kucağına alan Brahmanto, ilk olarak Hutriadi’nin nefes alıp almadığını kontrol etttiğini belirtti.

Brahmanto, o anları hatırlarken, “Onu sarsarak kendine getirmeye çalışıyordum. Yüzüne su çarptım. Ama bir türlü kıpırdamıyordu” ifadesini kullandı.

Bir tribünde 174 kişi nasıl öldü O günü yaşayanlar anlatıyor... Başkalarını kurtarmak için kendini feda etti

Kayseri Stadyum Faciası, 18.09.1967 tarihli Hürriyet gazetesinin manşetinde. Fotoğraf: Hürriyet arşiv

17 Eylül 1967 tarihinde Kayserispor ile Sivasspor arasında oynanan lig maçının 20. dakikada Kayserispor’un 1-0 öne geçmesinin ardından stadyumda gerginlik had safhaya çıkmıştı. Sivasspor tribünleri karışmış, Kayserispor taraftarının üzerine yürümüştü. Bıçak ve silahlarla birbirine saldıran iki kulüp taraftarı nedeniyle başlayan kargaşa nedeniyle oluşan panik izdihama dönüşmüş, 43 kişi ezilerek hayatını kaybetmişti.

1967 KAYSERİ STADYUM FACİASI

‘GERİ DÖNME RİSKİNİ GERİ ALAMAZDIK!’

Güvenlik güçlerinin müdahalesinin ardından başlayan olaylarda en büyük problemlerden birisi de herkesin bir yakınını kaybetmiş olmasıydı.

Ardhana ve kız arkadaşı Febrianti de bir anlığına birbirlerini kaybetseler de kısa bir sürede yeniden birbirlerini bulmayı başardı. Febrianti, o günü hatırladığında göz yaşartıcı gazın etkisiyle istifra eden insanların olduğunu ve herkesin çığlık çığlığa bağırdığını anlattı.

Kız arkadaşını bir an önce dışarı çıkartmaya çalışan Ardhana, arkadaşlarının kendisini arayarak boş bir çıkış olduğunu söylediğini, kız arkadaşıyla birlikte kendisine söylenen çıkışa koştuklarını belirtti. Ardhana, merdivenlerde izdiham nedeniyle ezilen insanların cansız bedenleriyle karşı karşıya kaldıklarında büyük bir şok yaşadıklarını vurguladı. 

Kız arkadaşının gördüğü manzara sonrasında fenalaştığını belirten Ardhana, hızlı bir karar vererek cansız bedenlerin üzerinden ilerlemeleri gerektiğini düşündü. Liseli genç, “Bu bizim tek çıkış yolumuzdu. Geri dönme riskini göze alamazdık” ifadesini kullandı.

İngiltere Football League Third Division (3. Lig) karşılaşmasında ev sahibi Bradford City, Lincoln City’yi konuk ediyordu. Maçın sonunda şampiyonluk kutlaması yapmaya hazırlanan Bradford City kulübü, beklenmedik bir olayla karşı karşıya kalmıştı. İlk yarı sona ererken bir taraftarın elindeki sigarayı tribünlerin altındaki kağıt yığınlarının arasına düşürmesiyle çıkan yangın 5 dakikada stadyumun bir kısmının alevler içinde kalmasına yol açmıştı. Yangın nedeniyle, çıkış kapılarına yüklenen taraftarların oluşturduğu izdiham, 56 kişinin hayatını kaybetmesine, 256’dan fazla kişinin de yaralanmasına neden olmuştu.

1985 BRADFORD CİTY STADYUM YANGINI

‘İNSANLIK DIŞI BİR MANZARA VARDI’

Kalabalıkta kız arkadaşını korumaya çalışan Ardhana, o anda dahi güvenlik güçlerinin orantısız güç kullanmayı sürdürdüğünü belirtti ve devam etti:

“Çıkış kapısına yöneldiğimizde, polisin saldırıları devam ediyordu. Patlamaları duyabiliyordum.”

Bir saatlik mücadelenin ardından çıkış kapısına ulaşan liseli çift, hayatta kalanların yaralıları hastaneye götürmeye çalıştığına şahit olmuş. “Arkamızdan, ‘yol açın!’ diye bağıran kişiler çıkıyordu. Yüzü kanlar içinde kalan mosmor olmuş bir kadını hızlıca arabaya bindirerek hastaneye götürdüler” diyen Ardhana, eve dönerken bölgedeki tüm hastanelerin önünde büyük kalabalıkların akın ettiğini söyledi.

Futbol tarihinin en ölümcül olaylarından biri olan Hillsborough faciası aradan geçen 33 yılda hafızalardan silinmedi. 15 Nisan 1989’da Sheffield şehrindeki Hillsborough Stadyumu’nda oynanan Liverpool ile Nottingham Forest takımları arasında oynanan İngiltere Federasyon Kupası (FA Cup) yarı final maçında, stadyum kapasitesinden daha fazla taraftarın içeri girmesi nedeniyle çıkan izdihamda 96 kişi ezilerek hayatını kaybetmiş, 766 kişi de yaralanmıştı.

1989 HİLLSBOROUGH FACİASI

“Cansız bedenlerin birer ikişer otopark alanına çıkartıldığında felaketin boyutlarının daha iyi anlaşıldığını gördük. Bu gerçekten insanlık dışı bir manzaraydı” ifadesini kullanan Ardhana, arabalara yüklenen ve ayakları camlardan dışarı çıkan cansız bedenlerle karşılaştığı manzarayı hayatı boyunca unutamayacağını söyledi.

İNSANLARI KURTARMAK İÇİN CANINI FEDA ETTİ

Müzisyen Hutriadi’nin ölümü büyük bir üzüntüyle karşılandı. Müzisyenin küçük erkek kardeşi, onu 20 yıldır tanıyan D’Kross grubunun baş vokalisti, arkadaşları ve sevenleri hastaneye akın etti.

16 Ekim 1996’da Guatemala ile Kosta Rika arasında oynanan Dünya Kupası Eleme maçı öncesi stadyumda çıkan izdihamda, 78 kişi hayatını kaybetmiş 180 kişi de yaralanmıştı. Hayatını kaybedenlerin cansız bedenleri yeşil sahaya serilmişti.

1996 GUATEMALA FACİASI

Hutriadi’nin kaçmasına yardım ettiği kadın ise haberi duyar duymaz hastaneye geldi. Göz yaşlarını tutamayan kadın, Hutriadi ile dışarı çıktıklarını söyledi. Müzisyenin diğer insanlara yardım etmek için yeniden içeriye girdiğini söyleyen kadın, Hutriadi’nin insanları kurtarmak için hayatını kaybettiğini belirtti.

Genç kadın, Hutriadi’nin erkek kardeşine sarılarak, “Kardeşiniz olmasaydı, ölmüş olurdum” diyerek göz yaşlarını tutamadı.

Hutriadi’nin cenaze töreninde, Arema FC taraftarları hazır bulundu. Taraftarın kalbine kazınan müzisyenin evinde, yaşanan facianın anısını taşıyan bir bayrak asıldı.

11 Nisan 2001 yılında Güney Afrika futbol tarihinin en kanlı olaylarından biri meydana gelmişti. Güney Afrika’nın başkenti Johannesburg’da Orlando Pirates ile Kaizer Chiefs takımları arasında oynanan derbi maç sırasında stadyumun kapasitesinin üzerinde bilet satılması izdihama neden oldu. Yaşanan panik sonucu 43 kişi hayatını kaybetmiş, 155 kişi de yaralanmıştı.

2001 ELLİS PARK FACİASI

Tərcümə“24 SAAT”

Saytların yığılması Saytlarin yigilmasi

Bənzər məqalələr

Bir cavab yazın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Back to top button