Emmanuel Makron nə üçün Mərkəzi Asiya ilə yaxınlaşmağa çalışır?
BBC müxbiri İdo Vok onun səfərinə nəzər salıb.
Səfər regionun Avropa üçün artan əhəmiyyətini göstərir – hədəfdə nüvə yanacağı və faydalı qazıntılar var.
Əslində narahatlıq əbəsdir. Niger ötən il Fransanın uran tədarükçüləri arasında ikinci olub. Birinci yerdə Orta Asiya ölkəsi Qazaxıstan idi.
Prezident Makron çərşənbə gününü dünyanın ən böyük uran istehsalçısı olan Qazaxıstanda keçirib.
Cümə axşamı günü isə o, Özbəkistanda idi – Qazaxıstanın özü kimi mühüm yanacaq istehsalçısı olan qonşusunda. Hər iki ölkəni avtoritar hökumətlər idarə edir.
Çərşənbə günü mətbuat konfransı zamanı Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Jomart Tokayev Fransanı “əsas və etibarlı tərəfdaş” kimi tərif edib.
Cənab Makron bu komplimentə tərifli sözlərlə cavab verib və cənab Tokayevə Qərbin Rusiyaya qarşı sanksiyalara əməl etdiyinə görə təşəkkür edib.
Ukraynanı işğalından sonra Rusiyanın Avropa İttifaqına neft ixracı kəskin şəkildə azaldığı üçün Qazaxıstan hazırda Norveç və ABŞ-dan sonra Aİ-nin üçüncü ən böyük neft təminatçısıdır.
Həmçinin baxın: Makron və Mirziyoyev qucaqlaşaraq görüşdü
Lakin elektrik enerjisinin 60 faizdən çoxunu nüvə enerjisi ilə istehsal edən Fransanın marağının əsasında Mərkəzi Asiya uranı durur.
Bunun müqabilində Qazaxıstan, öz mühəndislərini və yerli nüvə enerjisi sənayesini inkişaf etdirməyə çalışdığı üçün, fransızların bilik və bacarıqlarından yararlanmağa ümidlidir.
“Qazaxlar bizim nüvə təcrübəmizə böyük maraq göstərirlər”, – Fransanın Qazaxıstandakı nümayəndə heyətinin üzvü deyib.
Nümayəndə bildirib ki, Fransanın dövlətə məxsus EDF şirkəti Qazaxıstanın ilk atom elektrik stansiyasının tikintisində maraqlıdır, Paris hökuməti isə Fransa universitetlərinin Qazaxıstanda filiallarının yaradılmasını istəyir.
Fransa ənənəvi olaraq, Nigerdəki fransız şirkətləri tərəfindən idarə olunan mədənlərdən uranın böyük bir hissəsini – ən çoxunu olmasa da – idxal edir. Ancaq Nigerdən Fransaya uran təchizatının gələcəyi sual altındadır – iyul ayında hərbi çevriliş nəticəsində Fransa əleyhinə xunta hakimiyyətə gəlib.
Paris iddia edirdi ki, çevriliş Fransanın ölkənin enerji təchizatına heç bir təhlükə yaratmır və ölkəniniki illik uran ehtiyatı var.
