İranda hicab qaydalarına əməl etmədiyi səbəbilə əxlaq polisi tərəfindən saxlanılan 22 yaşlı Məhsa Əmininin ölümündən qısa müddət sonra başlayan nümayişlər ölkə daxilində davam etsə də, ölkədən reaksiya var. Beynəlxalq ictimaiyyət İranın etirazçılara qarşı güc tətbiq etməsini tələb edir. Nəhayət, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İnsan Haqları üzrə Ali Komissarı Volker Türk İranda etirazçılara qarşı “lazımsız” güc tətbiqinə son qoyulmasını tələb edib.

‘GÖZƏL BİR NÖMRƏ’

Saytların yığılması

İslandiya və Almaniyanın çağırışı ilə dünən təcili olaraq Cenevrədə toplanan BMT İnsan Haqları Şurasının iclasında danışan Türk, “Sahədən öyrəndiyimizə görə, aralarında uşaqların da olduğu təxminən 14 min adam həbs edilib. indiyə qədər etirazların əhatə dairəsi. “Bu heyrətamiz rəqəmdir” dedi. Türk, “Lazımsız və nisbətsiz güc tətbiqinə son qoyulmalıdır. Köhnə üsullar və hakimiyyətdə olanların qala təfəkkürü işləmir”, – deyə o, Tehran administrasiyasına bildirib.

İclasda İranı qadın və ailə məsələləri üzrə vitse-prezident Hatice Kərimi təmsil edib.

‘TİP NÜMUNASI’

Təhlükəsizlik qüvvələrinin nümayişçilərə canlı güllə, güllə, gözyaşardıcı qaz və dəyənəklərlə hücum etdiyini bildirən Avstriyalı diplomat, indiyədək saxlanılan nümayişçilərdən ən azı altısının edam cəzasına məhkum edildiyini xatırladıb. Nümayişlərdə indiyədək 300 nəfərin həyatını itirdiyini deyən Türk, keçən ay İrana yoxlama səfəri təşkil etmək üçün müraciət göndərdiyini, lakin hələ cavab almadığını bildirib. Tehran hökumətinin vətəndaş cəmiyyəti fəallarını və jurnalistləri xarici dövlətlərin agentləri kimi göstərməyə çalışdığını qeyd edən Türk, “Tarixdə də göründüyü kimi, bu, şikayətlərin səbəblərini fərqli göstərmək üçün istifadə edilən tipik bir tiranlıq nümunəsidir” dedi. BMT-nin iclasın sonunda verdiyi bəyanatda Tehran hökumətindən öz xalqına qarşı zülm və zorakılığı dayandırması istənilərkən, İranda insan haqları pozuntularının müstəqil qurumlar tərəfindən araşdırılması da tələb olunub.

Sentyabr ayında İranda əxlaq polisinin nəzarətində olan Məhsa Əmini adlı gənc qadının ölümü həm İranda, həm də dünyada etirazlara səbəb oldu.

İRAN POLİSİ TARAFINDAN TƏCİLİ YARDIM İLƏ SAXLANMASI

Amerikanın New York Times (NYT) qəzeti şahidlərə və video analizlərinə əsaslanan hesabatında İran təhlükəsizlik qüvvələrinin nümayişlərə sızmaq və etirazçıları saxlamaq üçün təcili yardım maşınlarından istifadə etdiyini iddia edib.

NYT-nin əsl adlarını açıqlamayan şahidlər, yarasız etirazçıları təcili yardım maşınlarının apardığını bildirib. Hadisə şahidlərindən biri, universitet tələbəsi “Niki” qəzetə deyib ki, “Onlar etirazçıları tutub, təcili yardım maşınına mindirib, işıqları söndürüblər. Arxada çoxlu adam var idi. Sonra təcili yardım maşını küçəyə çıxdı. Etirazçıların hara aparıldığını görmədim, amma içəridə vətəndaşlar var idi. Gənc qızlar gördüm” deyən 37 yaşlı restoran işçisi etirazlar zamanı demək olar ki, hər gün universitet şəhərciyinə daxil olan təcili yardım maşınlarının və uniformalı təhlükəsizlik qüvvələrinin oradan çıxdığını görüb. Tehran administrasiyasının sözügedən tətbiqinin tibbi dürüstlük standartlarının pozulması olduğu bildirilsə də, sözügedən həbs taktikası səbəbindən xəstələrin səhiyyə xidmətlərindən yararlana bilməməsi təhlükəsinin olduğu vurğulanır.