2023-01-11 13:07:03
Dünyaca ünlü uyuşturucu baronu Joaquin Guzman’ın oğullarından Ovidio, geçtiğimiz hafta uluslararası medyada ses getiren bir operasyonla gözaltına alındı. Ovidio’nun yakalandığı açıklanır açıklanmaz Sinaloa eyaletinin dört bir yanından silah sesleri ve patlamalar yükselmeye başladı; havaalanları, karayolları, okullar ve iş yerleri kapandı.
Operasyon, sonuçlarından çok zamanlamasıyla ses getirdi. ABD Başkanı Joe Biden’ın Mexico City’i ziyaretine birkaç gün kala Ovidio’nun yakalanması, iki ülke arasındaki diplomatik tansiyonu düşürmek adına önemli bir adım olarak değerlendirildi.
Peki Ovidio Guzman hakkında ne biliyoruz? Ve genç baronun yakalanması ne anlama geliyor?
Soldaki kare 2019’dan, sağdaki ise geçen haftadan (Fotoğraflar: Meksika Hükümeti)class=”medyanet-inline-adv”>
2019’DAKİ FİYASKO BU KEZ TEKRARLANMADI
Dilerseniz önce ufak bir arka planla başlayalım.
Bu Ovidio’nun ilk yakalanışı değil. Meksika hükümeti 2019 yılında benzer bir operasyonla Ovidio’yu gözaltına almıştı. Ancak kartelin operasyona tepkisi çığ gibi büyüyüp kanlı bir ayaklanmaya dönüşünce, hükümet geri adım atmak zorunda kalmış ve uluslararası alanda büyük bir mahcubiyet yaşamıştı.
Üstelik yaşanan fiyasko sayesinde kartellerin Meksika toplumundaki ağırlığı ve mücadelede sonuca ulaşmanın zorluğu da ortaya çıkmıştı.
O günlerde yaşanan şiddetli çatışmaları ve dökülen kanı tüm dünya sosyal medyada paylaşılan videolar sayesinde dehşet içinde izledi. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador aylar sonra yaptığı açıklamada, Ovidio’nun serbest bırakılması emrini bizzat verdiğini, amacının halkın çoğunluğunu korumak olduğunu söyledi.
Bu kez aynı hatayı yapmamaya kararlı olan Meksikalı yetkililer, Ovidio’yu yakaladıktan birkaç saat sonra helikopterle şiddet ve yağma olaylarının yaşandığı Sinaloa’dan Mexico City’e nakletti.
KÜÇÜK ‘BÜCÜR’LER İŞ BAŞINDA
El Chapo (Bücür) lakaplı babası Joaquin Guzman’ın 2016’da yakalanıp 2017’de yargılanmak üzere ABD’ye iade edilmesinin ardından, 32 yaşındaki Ovidio, 36 yaşındaki ağabeyi Joaquin ve başka bir anneden doğan ağabeyleri Ivan Archivaldo (39) ve Jesus Alfredo (36) ile birlikte Sinaloa Karteli’nin idaresini üstlendi.
Meksika kamuoyunda “Los Chapitos” (küçük Chapo’lar) olarak anılan kardeşler, yerel halkın ve iş ortaklarının korktuğu ancak saygı duymadığı aşırı şiddet yanlısı milenyum çocukları olarak tanınıyor.
class=”medyanet-inline-adv”>
“El Bebe” (Bebek) ve “El Raton” (Fare) lakaplarıyla bilinen Ovidio için uzmanlar, “dünyanın en güçlü kartelinin en zayıf halkası” yorumunu yapıyor.
Film gibi bir operasyonla yakalanmasına karşın Ovidio’nun kartel içindeki nüfuzunun özellikle Ivan ile kıyaslandığında çok sınırlı olduğu ifade ediliyor. Dolayısıyla Ovidio’nun yakalanmasının Sinaloa Karteli’nin operasyonlarına bir darbe vurması beklenmiyor.
Mexico City’de yaşayan güvenlik uzmanı Alejandro Hope, VICE’a yaptığı açıklamada, “Önemli bir insan çünkü Sinaloa Karteli’nin itici gücü Guzman ailesi. Kan bağları önemli” dedi ve ekledi:
“Peki kartelin en önemli kişisi o muydu? Zannetmiyorum. Bu durum kartelin yapısını değiştirecek mi? Şüpheliyim. Ovidio’nun yakalanmasının uyuşturucu ticaretinin akışına önemli bir etkisi olacak mı? Büyük ihtimalle hayır.”
class=”medyanet-inline-adv”>
Meksika’da iki kez hapisten kaçan El Chapo, 2017’de yargılanmak üzere ABD’ye gönderildi
LOPEZ OBRADOR’UN HANESİNE YAZILDI
Ne var ki Ovidio’nun yakalanması Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador için çok önemli bir sembolik başarı; özellikle de yukarıda da dediğimiz üzere ABD Başkanı Biden ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun bölgesel temaslar için 9-11 Ocak tarihleri arasında Mexico City’e gitmesinden birkaç gün önce…
Diğer yandan Lopez Obrador, kendisini Sinaloa Karteli’yle anlaşma yapmaktan tutun da suçlulara fazla yumuşak davranmaya kadar birçok şekilde itham edenlere de bir cevap vermiş oldu.
class=”medyanet-inline-adv”>
2018 yılında “Kurşunlar değil kucaklamalar” sloganıyla göreve gelen Lopez Obrador’un vaadi, şiddetin üzerine sertlikle gitmek yerine köklerine inmekti. Bugün bu politikanın başarısı tartışılıyor çünkü ülkede cinayetler rekor seviyeye ulaşmış durumda. Diğer yandan Washington, Mexico City’e sınırdaki uyuşturucu ticaretinin önlenmesi için sürekli baskı yapıyor. Lopez Obrador, son olarak geçen yıl Ekim ayında “fentanille var güçle mücadele” sözü verdi.
Meksika Savunma Bakanı Luis Cresencio Sandoval, Ovidio’un gözaltına alındığı Culiacan’daki operasyonda 10’u asker 19’u kartel üyesinin 29 kişi yaşamını yitirdiğini duyurdu. Ovidio’nun yanı sıra 21 kişi de gözaltına alındı.
Düzenlediği basın toplantısında, “Ülkedeki suçluların yerlerini bulmamızı sağlayan istihbarat çalışmaları sayesinde Ovidio’yu yakalamayı başardık” ifadelerini kullanan Cresencio Sandoval, El Raton’u 6 aydır takip etmekte olduklarını da sözlerine ekledi.
Cresencio Sandoval, Meksika ordusunun da desteğini alan Meksika Ulusal Muhafızları’nın zırhlı araçlardan oluşan bir konvoyu tespit ettiklerini ve Culiacan’ın dışına kadar izlediklerini söyledi.
class=”medyanet-inline-adv”>
ABD’LİLER MEMNUN OLMADI
Geçmişte Meksika’da üst düzey güvenlik yetkilisi olarak görev yapmış bir ABD’li kaynak, VICE’a yaptığı açıklamada Biden’ın ziyaretinden hemen önce böyle bir gelişme yaşanmış olmasının tesadüf olamayacağını belirtti. Kaynak, “Tam Lopez Obrador’un yapacağı bir şey bu. Bizi parmağında oynatıyor” diye konuştu.
Ovidio’nun yakalanmasından 1 ay kadar önce ABD-Meksika ilişkilerini geren bir gelişme yaşandı. Basına sızdırılan bir yazışmaya göre, Mart 2016’da ABD Uyuşturucu ile Mücadele Dairesi (DEA), Ivan Archivaldo ve Joaquin’in yerlerini Meksika ordusuna bildirip yakalanmaları için yardım istedi ancak olumsuz yanıt aldı. Bir hacker grubunun Riodoce dergisine sızdırdığı yazışmanın açığa çıkması, ABD’nin uyuşturucuyla mücadelede Meksika’nın samimiyetini bir kez daha sorgulamasına neden oldu.
Meksikalı yetkililerin yaptığı açıklamalarda operasyonun yerel kurumların başarısı olduğu belirtilirken bir başka ABD’li kaynak Ulusal Güvenlik Soruşturmaları (HSI) biriminin de rol oynadığını ifade etti.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Aralık 2021’de Ovidio’yu yakalayacak kişi ya da kişilere 5 milyon dolar ödül vaadinde bulunmuştu.
Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard operasyonun ardından yaptığı açıklamada, ABD’nin Ovidio’nun iadesini istediğini ancak bu taleple ilgili değerlendirmelerin zaman alacağını söyledi.
TANINMASININ ASIL SEBEBİ 2019’DAKİ FİYASKO MU?
Ovidio, sentetik bir uyuşturucu olan fentanilin Meksika’daki üretiminin ve ABD’ye ticaretinin artışıyla ilişkilendiriliyor. Ancak hem Hope hem de Sinaloa Karteli’ne yakın bir kaynak, Ovidio’nun kamuoyundaki tanınırlığının asıl sebebinin 2019’daki tutuklamadan sonra yaşanan fiyasko olduğunu savundu.
ABD, Ovidio’yu ülkeye çeşitli türlerde tonlarca uyuşturucu sokmakla suçluyor. Dışişleri Bakanlığı raporlarında Sinaloa’nın uyuşturucu laboratuvarlarında ayda 1500-2500 kilogram civarı üretim yapıldığı belirtiliyor. Bakanlık ayrıca Ovidio’nun düğününde sahne alan şarkıcı dahil birçok kişinin ölüm emrini verdiğine dair bilgiler olduğunu da öne sürüyor.
Kartelden gelecek tepkilerden çekindiği için adının gizli kalmasını isteyen kaynak, VICE World News’e yaptığı açıklamada, “El Bebe’nin en büyük şanssızlığı 2019’da herkesin gözü önünde yakalanması oldu. Ama kartel içinde sözü çok fazla dinlenen bir insan değil” ifadelerini kullandı ve ekledi:
“Aslıda kartele katılmak bile istemiyordu ama emirleri veren kişi olan Ivan, onu buna zorladı. Ovidio, daha ziyade Culiacanlı havalı bir çocuktu. Kavgacı bir tip değildi. Çok sessiz ve uysal bir çocuk. Ancak içinde bulunduğu yapının gücünü ve ağabeylerinin kendisini nasıl koruduğunu biliyordu.”
Joaquin Guzman Lopez
BABAANNESİ TARAFINDAN BÜYÜTÜLDÜ
Ovidio, Meksika tarihine Kara Perşembe veya “Culiacanazo” olarak geçen gözaltına alınma-serbest bırakılma fiyaskosundan önce Culiacan’da özellikle de şehrin Tres Rios isimli zengin muhitinde oldukça popülerdi. İsminin açıklanmaması kaydıyla VICE News’e konuşan bir kaynak, Ovidio’yu sık sık alışveriş merkezinde yemek yerken, lüks otomobiliyle gezerken, kahve almaya giderken gördüklerini söyledi.
Eğitim hayatının ilk dört yılını Mexico City’nin en prestijli Katolik okullarından birinde geçiren Ovidio, babasının 2001’de hapisten kaçmasının ardından okulu bıraktı ve Sinaloa’ya döndü. Burada El Chapo’nun annesi Maria Consuelo Loera tarafından yetiştirildi.
Ovidio’nun annesi El Chapo’nun ikinci eşi olan Griselda Lopez Perez. El Chapo ve Perez’in Ovidio ve Joaquin’in yanında Edgar isimli üçüncü bir oğlu daha vardı. Edgar, 2008 yılında Culiacan’daki bir alışveriş merkezinin otoparkında arkadaşlarıyla eğlenirken bir silahlı saldırıya kurban gitti. El Chapo, Culiacan’daki tüm gülleri (Lupillo Rivera’nın ’50 Mil Rosas’ şarkısında anlatıldığına göre 50 bin adet) satın alıp Edgar’ın cenazesine gönderdi.
İlk eşinden Ivan ve Jesus Alfredo dahil dört oğlu, şu anki eşi Emma Coronel’den (fotoğraftaki kişi) de ikiz kızları bulunan El Chapo’nun bu sayılanlar dışında da çok sayıda evlilik dışı çocuğu olmasına kesin gözüyle bakılıyor.
İlk eşinden Ivan ve Jesus Alfredo dahil dört oğlu, şu anki eşi Emma Coronel’den (fotoğraftaki kişi) de ikiz kızları bulunan El Chapo’nun bu sayılanlar dışında da çok sayıda evlilik dışı çocuğu olmasına kesin gözüyle bakılıyor.
ASIL DİKKAT ÇEKENLER AĞABEYLERİ
Ovidio, uzun yılar boyunca Guzman’ların suç hanedanının en az bilinen üyesi oldu. Adı ilk olarak 2012’de ABD Hazine Bakanlığı’nın aldığı bir yaptırım kararında babası ve ağabeyi Ivan’la birlikte anıldı. Buna rağmen 2019’da gözaltına alınana kadar uzun müddet dikkat çekmemeyi başardı.
Diğer yandan Ivan, Chapito’ların yüzü haline geldi. Bir Kanadalı üniversite öğrencisinin 2004 yılında Guadalajara’da öldürülmesine adı karıştığı için kamuoyu ve güvenlik güçleri tarafından gayet iyi tanınan Ivan, 2005’te kara para aklama suçlamasıyla tutuklanmış ancak birkaç yıl sonra kanıt yetersizliği nedeniyle serbest bırakılmıştı.
O zamandan bu yana Ivan ve kardeşi Jesus Alfredo, internetteki paylaşımlarıyla da ünlendi. Kardeşlere ait olduğu düşünülen Twitter ve Instagram hesaplarından yapılan paylaşımlarda para, silah ve güzel kadın temaları öne çıkıyor.
Guzman kardeşlerin temsil ettiği hayat tarzı kısaca “Narco Jr.” olarak biliniyor. Uyuşturucu baronlarının varlık içinde büyüyen çocukları şaşaalı yaşamlarını sosyal medya aracılığıyla tüm dünyaya sergiliyor. Fotoğraf Ivan’ın Twitter’ından.
Guzman kardeşlerin temsil ettiği hayat tarzı kısaca “Narco Jr.” olarak biliniyor. Uyuşturucu baronlarının varlık içinde büyüyen çocukları şaşaalı yaşamlarını sosyal medya aracılığıyla tüm dünyaya sergiliyor. Fotoğraf Ivan’ın Twitter’ından.
Ivan ve Jesus Alfredo, 2016 yılında Puerto Vallarta şehrinde akşam yemeği yerken Jalisco Yeni Nesil Karteli (CJNG) tarafından kaçırılınca, uluslararası basında da manşet oldu. Kardeşler, iki kartel arasında yapıldığı iddia edilen pazarlıkların ardından serbest bırakıldı.
CJNG, 2010’da Sinaloa’dan kopan bir grup tarafından kurulmuştu. DEA yöneticisi Anne Milgram geçtiğimiz Eylül ayında yaptığı bir açıklamada iki karteli “toplumumuz, çocuklarımız ve ailemizin karşı karşıya olduğu en acil tehdit” olarak nitelendirmişti.
Dünyanın en güçlü ve şiddet eğilimli suç örgütleri arasında kabul edilen Sinaloa Karteli’nin Latin Amerika’nın dört bir yanında bağlantıları bulunuyor. Kartel uyuşturucu ticaretinin yanında göçmen ve odun kaçakçılığı gibi işlerle de uğraşıyor.
Kartelin yönetiminde Chapito’ların yanı sıra “El Mayo” lakaplı Ismael Zambada (kartelin kurucularından biri) ve El Chapo’nun “El Guano” olarak tanınan erkek kardeşi Auerliano Guzman da söz sahibi.
Tərcümə“24 SAAT”
