Türkiyənin Ombudsman Təşkilatı (KDK) Şeref Malkoçun ev sahibliyi etdiyi səkkiz görüşdə üç mərhələli plan razılaşdırılıb, Ukrayna 800, Rusiya isə 200 nəfərlik mübadilə siyahısını təqdim edib. Türkiyə Ombudsmanı Malkoç Rusiya və Ukrayna ombudsmanlarına “Sadəcə danışmaq kifayət deyil, addımlar atmaq lazımdır. Bir mexanizm yaratmaq üçün rəhbərlərinizlə danışın” dedi və “humanitar dəhlizin” İstanbuldan açılmasını təklif etdi. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın qarşıdakı dövrdə Rusiya lideri Vladimir Putin və Ukrayna lideri Vladimir Zelenski ilə “humanitar dəhliz”in açılması üçün görüşəcəyi gözlənilir. Türkiyənin təklifi qəbul olunarsa, İstanbulda yaralı mülki vətəndaşların, əsgərlərin, qocaların, uşaq və qadınların mübadiləsi üçün “humanitar dəhliz” yaradılacaq.

Saytların yığılması

MALKOÇ BİRGƏ YIĞILDI

class=”medianet-inline-adv”>

Əldə edilən məlumata görə, 3 ay əvvəl Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fonduna (UNICEF) Türkiyənin Rusiya və Ukrayna ilə müharibəsində müşayiət olunmayan uşaqlar üçün körpü rolunu oynaması üçün BMT-nin Uşaq Fondundan (UNICEF) müraciət daxil olub. UNİCEF-in təklifi əsasında fəaliyyət göstərən Türkiyə Ombudsmanı Malkoç əvvəlcə Rusiya, sonra isə Ukrayna ombudsmanları ilə əlaqə saxlayıb. O, kimsəsiz uşaqların tapılmasını və onların qarşılıqlı mübadiləsini ehtiva edən bir təklif irəli sürüb. Rusiya və Ukrayna ombudsmanları əvvəlcə bu təklifi müsbət qarşılayıblar. Onlar bu məsələni öz ölkə administrasiyaları ilə müzakirə ediblər. Müharibə şərtləri və daim dəyişən balanslar oxunda hər iki ölkənin ombudsmanı Malkoça ​​“Sonra edək” cavabını verib. İki ölkə administrasiyasında yumşalma siqnalından və ictimai rəydə mötədil atmosferdən sonra Rusiya və Ukrayna ombudsmanlarının Türkiyədə görüşməsi ilə bağlı razılıq əldə olunub. Prezident Kompleksində keçirilən Beynəlxalq Ombudsman Konfransı çərçivəsində yanvarın 9-da Ukraynanın Ombudsmanı Dmitri Lubinets, yanvarın 10-da isə Rusiya Ombudsmanı Tatyana Moskalkova Ankaraya gəlib.

Ankarada keçirilən iki günlük konfransda Rusiya və Ukrayna ombudsmanları ilə 8 görüş keçirilib. Bunlardan 4-ü KDK sədri Malkoçun sədrliyi ilə, 4-ü isə Rusiya və Ukrayna ombudsmanı arasında ikitərəfli görüşlər olub. Bu tənqidi görüşlərdə nəinki müşayiət olunmayan uşaqların ailələrinə qovuşması, həm də daha geniş çərçivədə “humanitar dəhliz” yaradılması prinsipial qərar qəbul edilib. Üç fazalı plan razılaşdırıldı.

class=”medianet-inline-adv”>

‘BİR DƏQİQƏ’ ÇIXIŞI

İlk görüşdə Malkoç Rusiya Ombudsmanı Moskalkova və Ukrayna Ombudsmanı Lubinets ilə görüşüb. Görüşün əvvəlində Rusiya tərəfi Ukraynaya “Müharibənin səbəbkarı sizsiniz, biz razılaşa bilərdik. Qərblilər sizi korlayıblar” deyə ittiham edib. Ukrayna ombudsmanına qarşı ittihamlar gələndə Türkiyə Ombudsmanı Malkoç “bir dəqiqə” deyərək içəri girdi.

Şeref Malkoç, “Müharibənin davam etməsini və ya dayandırılmasını təmin edə bilmərik. Onların danışıqları ombudsmanların yox, siyasətçilərin işidir. Hadisənin insani ölçüsünə baxacağıq. Bununla bağlı tədbir görəcəyik. Ukraynada yaralı əsgərləri, itkin düşən qadınları və uşaqları Rusiyada necə birləşdirmək olar; Danışacağıq və onları həll etməyə çalışacağıq. Təkcə danışmaq kifayət deyil, addımlar atmaq lazımdır”. Malkoç bu sözlərlə hər iki tərəfi rahatladı.

class=”medianet-inline-adv”>

ÜÇ MƏRHƏLƏLƏRLİ PLAN HƏRKƏTDƏDİR

– İclasda Rusiya və Ukrayna tərəfləri bir-birinə siyahı təqdim etdilər. Ancaq KDK sədri Malkoç, “Siyahıdan başlamayaq. “Yavaş-yavaş irəliləyək, öz liderlərinizi və ictimaiyyəti razı salaraq mexanizmi quraq” təklifi ilə tərəflər arasında üç mərhələdən ibarət plan qüvvəyə minib. Bu plana əsasən, birinci mərhələdə Rusiya və Ukraynanın ombudsmanları bir araya gətirilib və görüntü verilib. İkinci mərhələdə; Prezident Tayyib Ərdoğanla görüşərək məsələnin ən yüksək səviyyədə əhatə olunması təmin edilib. Ən mühüm addım Ərdoğanla görüşmək və “humanitar dəhliz” üçün Türkiyədən ən yüksək səviyyədə dəstək almaq idi. Ukrayna və Rusiyanın ombudsmanları Ərdoğanla bir araya gətirilib. Görüş zamanı Ərdoğan Türkiyənin müharibənin dayandırılması üçün əlindən gələni etdiyini, müharibənin davam etdiyi müddətdə uşaq, qadın, əsir və yaralı mübadiləsinin humanitar məsuliyyəti də ehtiva etdiyini bildirib. Ərdoğan bu məsələ ilə bağlı Putinlə görüşəcəyini bildirib. Ukrayna 800, Rusiya 200 nəfərlik mübadilə siyahısını masaya qoyub. Danışıqların sonunda siyahılar üzrə 40-a yaxın dəyişikliklə bağlı prinsipial razılıq əldə olunub ki, onların da əksəriyyəti mülki-hərbi yaralılardır.

class=”medianet-inline-adv”>

ƏRDOĞAN PUTİN VƏ ZELENSK İLƏ GÖRÜŞƏCƏK

– Malkoç “Hürriyyət”lə keçirdiyi görüşlərlə bağlı bu cür dəyərləndirmə edib: “Həm Rusiyada, həm də Ukraynada qurulan mexanizmi ombudsmana izah edəcəyəm, siz də bunu həyata keçirməyə çalışacaqsınız. Biz üzərimizə düşəni etdik. Yenə də dəstək lazımdırsa, verərik. Cənab prezident Ərdoğan cənab Putin və cənab Zelenski ilə görüşəcək. Bu görüşdən sonra gəldiyim mərhələ haqqında məlumat alacağam. Sonra dedim ki, proseslə bağlı sizə məlumat verəcəm. Biz Rusiya və Ukraynanın ombudsmanları ilə onlayn görüşlərimizi davam etdirəcəyik. Bu görüşlərin nəticələrinə görə, Rusiya və Ukraynanın hansı addımlar atacağı, Türkiyənin nə edəcəyi dəqiqləşəcək. Bir-birlərinə siyahılar verdilər. Nə qədər əsgər, nə qədər mülki vətəndaş olduğunu bilmirik. Ümumi yoxsa özəl? Gəlin bir-bir başlayaq, amma nə qədər ki, başlasın. Bu asan iş deyil. Biz dedik ki, İstanbulda humanitar dəhliz açılsın. İstanbul platforması ilə bunu etmək istəyirik. Təklifim İstanbuldur. Metodun hava, quru və ya dəniz yolu ilə olması aydın deyil. Biz hələ işdəyik. Biz bu işi həyata keçirməyə çalışırıq”.