XülasəUkrayna şərqi Avropada ərzaq idxalı qadağaları ilə üzləşir Rumıniya birtərəfli qadağa ilə başqalarına qoşulmamaq qərarına gəlir.
BUCHAREST/KYIV, 21 aprel (Reuters) – Rumıniyanın ərzaq idxalına birtərəfli qadağaya qarşı çıxması ilə Ukraynanın Şərqi Avropaya taxıl daşımalarının qarşısının alınması perspektivləri cümə günü yaxşılaşdı, lakin Qara dəniz ixracı üzrə razılaşmanın uzadılmasında irəliləyiş əldə olunmadı.
Rusiyanın xarici işlər naziri açıq şəkildə Moskvanı Ukraynadakı müharibə zamanı Qara dəniz vasitəsilə təhlükəsiz ixraca zəmanət verən BMT-nin vasitəçiliyi ilə imzalanmış sazişin uzadılması ilə bağlı şərtlərinin yerinə yetirilmədiyini hesab edib.
Xarici işlər naziri Sergey Lavrov cümə axşamı Havanada rəsmi səfəri zamanı jurnalistlərə deyib: “Burada praktiki olaraq heç bir iş görülməyib”.
Rusiya bildirib ki, keçən iyul razılaşmasının mayın 18-dən sonra uzadılması Qərbin Moskvanın kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracına mane olduğunu dediyi məhdudiyyətləri aradan qaldırmasından asılıdır.
Taxıl satışı Kiyev üçün mühüm gəlir mənbəyidir və Avropa İttifaqına üzv dörd dövlətin son həftə ərzində Şərqi Avropada tətbiq etdiyi ərzaq idxalı qadağaları Ukraynanın ərzaq ixracı ilə bağlı narahatlığını artırıb.
Kiyevə bir qədər rahatlıq təklif edən Rumıniya, Ukraynadan daha ucuz malların axınından əziyyət çəkən yerli istehsalçıları qorumaq üçün Ukraynadan ərzaq idxalını qadağan edən Bolqarıstan, Macarıstan, Polşa və Slovakiyaya qoşulmayacağını söylədi.
Bunun əvəzinə, Buxarest Avropa Komissiyasının, AB icraçı orqanının mərkəzi və şərqi Avropadakı fermerlərə kömək etmək üçün tədbirlər görməsini gözləyəcək.
“Düşünürəm ki, gözləmək lazımdır… Komissiyanın nə qərar verəcəyini görmək, sonra uzunmüddətli qaydalar yaratmaq üçün yenidən görüşəcəyik, çünki Rumıniya və Ukrayna böyük taxıl istehsal edən ölkələrdir”, – kənd təsərrüfatı naziri Petre Daea bildirib.
Ukrayna üçün əsas taxıl tranzit mərkəzi olan Rumıniyanın Qara dənizdəki Konstansa limanı 2022-ci ildə və bu ilin birinci rübündə təxminən 12 milyon ton Ukrayna taxılını göndərib.
Daea, Ukraynanın Kənd Təsərrüfatı Naziri Mykola Solsky ilə danışıqlardan sonra Rumıniya və Ukraynanın gözlənilən taxıl həcmləri ilə bağlı həftəlik məsləhətləşmələr aparacağını, çünki Rumıniya idxalı məhdudlaşdırmağa çalışacağını söylədi.
Solski jurnalistlərə vəziyyətin sürətli qərarlar tələb etdiyini açıq şəkildə söylədi və əlavə etdi: “Biz bu qərarların rumıniyalı fermerlər üçün rahat olmasını başa düşürük və … Avropa Komissiyasını gözləyirik.”
TAHIL MÜQAVİLƏSİ BALANSDA ASLANIR
Avropa Komissiyası, birtərəfli idxal qadağaları aradan qaldırılarsa, Şərqi və Mərkəzi Avropadakı fermerlərə bəzi məhsullar üçün kompensasiya təklif etmək planlarını açıqladı, lakin təsirə məruz qalan ölkələr məhsulların siyahısının genişləndirilməsini istəyir.
Polşa əvvəlcə Ukrayna taxılının və ərzaq məhsullarının öz ərazisindən tranzitinə qadağa qoymaqla digərlərindən daha irəli getdi. Varşava çərşənbə axşamı tədbirləri ləğv etməyə razılaşdı və tranzit daşımaları cümə günü bərpa etdi.
Lakin Baş nazir Mateusz Morawiecki, hökumətin Polşa kənd təsərrüfatına 10 milyard zloti (2,38 milyard dollar) yardımı təsdiqlədikdən sonra Komissiyanın təklif etdiyi dəstək tədbirlərinin çox az olduğunu və çox gec olduğunu söylədi.
Qara dəniz taxıl ixracı Kiyev üçün Şərqi Avropaya ixracdan daha əhəmiyyətlidir və təhlükəsiz daşıma kanalı yaratmaq üçün keçən iyulda razılaşdırılmış Qara Dəniz Taxıl Təşəbbüsü sazişinin statusu ilə bağlı danışıqlar aparılır.
Təşəbbüs Rusiyanın işğalından beş ay sonra Ukraynanın üç Qara dəniz limanını bağladı və qlobal ərzaq böhranını yüngülləşdirməklə yanaşı, Ukraynaya dəstək üçün nəzərdə tutulub.
Kiyev və müttəfiqlərinin razılaşmanın şərtlərində müqavilənin bu tarixdən sonra da davam etməsini nəzərdə tutduğunu desələr də, Rusiya sazişin müddətini yalnız mayın 18-dək uzatmağa razı olduğunu bildirir.
Qara dəniz limanlarından taxıl göndərmək imkanından narahat olan Ukrayna, Avropanın mərkəzi və cənub-şərqindən axan Dunay çayı üzərindəki limanlar vasitəsilə ixracı artırıb.
“Şübhəsiz ki, Dunay Klasteri Qara dəniz dəniz limanlarının məhdud fəaliyyəti fonunda qlobal ərzaq təhlükəsizliyinin kritik elementinə çevrilib”, – Baş nazirin müavini Oleksandr Kubrakov Facebook-da bildirib.
($1 = 4,2014 zloti)
Buxarestdə Luiza İlie, Kiyevdə Pavel Polityuk, Budapeştdə Gergely Szakacs və Boldizsar Gyori və Varşavada Alan Çarliş, Pavel Florkiewicz və Marek Strzelecki tərəfindən reportajlar, Timothy Heritage tərəfindən yazı, Barbara Lewis tərəfindən redaktə
Standartlarımız: Thomson Reuters Trust Principles.
Luiza İlie
2023-04-21 17:56:02
Mənbə – reuters
Tərcümə“24 SAAT”
