Tanınmış beynəlxalq reytinq agentliyi “Fitch Ratings” Azərbaycanın uzunmüddətli xarici valyutada defolt reytinqini müsbət proqnozla “BB+” səviyyəsində təsdiqləyib. agentliyin son hesabatında belə deyilir.

Agentliyin reytinqi saxlamaq qərarı Azərbaycan iqtisadiyyatının bir neçə əsas güclü tərəflərini göstərir. “Fitch” analoji ölkələrlə müqayisədə çox yüksək fiskal çeviklik və dövlət borcunun ən aşağı səviyyəsi ilə xarakterizə olunan Azərbaycanın sabit xarici balansını qeyd edir. Ölkənin əhəmiyyətli suveren sərvət fondu onun maliyyə gücünü daha da artırır.

Bununla belə, “Fitch” həmçinin Azərbaycanın karbohidrogen sektorundan ağır asılılığının davam etməsi, idarəetmənin zəif tərəfləri və nəzərə alınmalı olan digər amillər də daxil olmaqla müəyyən zəifliklərə işarə edir.

Saytların yığılması

Müsbət proqnoz büdcədən daha yüksək enerji qiymətləri və gücləndirilmiş xərclərin qarşısının alınması səyləri ilə dəstəklənən xarici və fiskal ehtiyatlarda əlverişli tendensiyaları əks etdirir.

“Fitch” analitikləri proqnozlaşdırırlar ki, yüksək enerji qiymətləri Azərbaycanın suveren balansını gücləndirəcək, cari əməliyyatlar hesabının profisiti 2023-cü ildə ÜDM-in 14,8%-nə çataraq “BB” kateqpriyalı ölkələr arasında ən yüksək səviyyədə qalacaq. Neftin qiymətinin bir qədər aşağı düşməsinə baxmayaraq, suveren valyuta aktivləri 2023-cü ildə əsasən Dövlət Neft Fondunun (ARDNF) hesabına 69,8 milyard dollara yüksəlib. 2023-cü ildə ÜDM-in 67%-i həcmində qiymətləndirilən Azərbaycanın xalis suveren aktivləri mövqeyinin 2024-25-ci illər ərzində sabit qalacağı və ölkəni həmyaşıdları arasında əlverişli mövqe tutacağı gözlənilir.

Üstəlik, “Fitch” Qarabağda yenidənqurma xərclərinin artmasına baxmayaraq, neft qiymətlərinin yüksəlməsini və qeyri-neft gəlirlərinin artmasının icmal büdcənin profisitini dəstəkləyəcəyini gözləyir. Azərbaycan Qarabağla bağlı öhdəlikləri və müdafiə xərclərini ödəmək üçün qeyri-neft kəsirinin azaldılması hədəfini 2027-ci ilə qədər uzadıb.

2023-cü ildə Azərbaycanın ÜDM-in 21,8%-i qədər olan dövlət borcunun 2024-25-ci illərdə ÜDM-in orta hesabla 21,6%-i olacağı proqnozlaşdırılır və “BB” ölkələri arasında ən aşağı statusunu qoruyub saxlayır.

“Fitch” Azərbaycanın bank sektorunda yaxşılaşmaları etiraf edir, amma o, “Fitch”in bankçılıq sistemi göstəricisində “b” reytinqi ilə nisbətən zəif qalır. Qeyri-işlək kreditlər 2023-cü ilin sonunda 1.8%-lə rekord aşağı səviyyəyə düşüb, kapitallaşma səviyyəsi isə adekvat olaraq qalıb. Əmanətlərin və valyuta kreditlərinin dollarlaşmasının azalması da bank sektorunda stabilləşməni əks etdirir.

Agentlik Azərbaycanın geosiyasi dinamikasını, xüsusən 2023-cü ilin sentyabrında həlledici hərbi əməliyyatdan sonra Qarabağ üzərində nəzarətin bərpasını işıqlandırır. Ermənistan və Azərbaycan arasında davam edən danışıqlar mürəkkəb regional münasibətlərlə yanaşı, ölkənin sabitliyinə və perspektivlərinə təsir edən mürəkkəb geosiyasi mənzərəni vurğulayır.

“Fitch” reytinqin aşağı salınmasına səbəb ola biləcək potensial amilləri, o cümlədən aşağı enerji qiymətlərini və xarici ehtiyatları tükəndirə biləcək iqtisadi siyasətdə dəyişiklikləri göstərir. Əksinə, xarici tarazlığın davamlı olaraq möhkəmlənməsi və iqtisadi siyasətin effektivliyinin yüksəldilməsi Azərbaycanın kredit reytinqinin artmasına səbəb ola bilər ki, bu da ölkənin yaxın gələcəkdə iqtisadi perspektivləri ilə bağlı nikbinliyin göstəricisidir.